Nhược thị là một vấn đề thị lực phổ biến ở trẻ nhỏ, gây lo lắng không nhỏ cho các bậc phụ huynh. Việc phát hiện và nắm rõ tình trạng này đóng vai trò vô cùng quan trọng. Dưới đây là 7 thắc mắc thường gặp được tổng hợp từ vivision cha mẹ cần quan tâm.

Nhược thị là gì? 

Nhược thị hay còn gọi là mắt lười là tình trạng xảy ra khi một bên mắt bị suy giảm chức năng nhìn do sự thiếu kết nối giữa mắt và não bộ. Điều này dẫn đến việc não không thể nhận diện hình ảnh từ mắt đó, gây ra sự mất đồng bộ trong quá trình xử lý thị giác.

Nếu được phát hiện và can thiệp sớm, mắt lười có thể được điều trị hiệu quả, ngăn ngừa nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn. Tuy nhiên nếu không can thiệp kịp thời, nhược thị có thể dẫn đến khuyết tật thị giác nghiêm trọng ở mắt bị ảnh hưởng. 

Nhược thị là gì?

Để chẩn đoán và điều trị nhược thị, việc thăm khám tại bác sĩ nhãn khoa là cần thiết. Các chuyên gia sẽ tiến hành kiểm tra và áp dụng các phương pháp điều trị khoa học nhằm khôi phục sự phối hợp giữa mắt và não, từ đó cải thiện thị lực cho bệnh nhân.

Nhược thị ảnh hưởng đến khả năng nhìn của trẻ như thế nào?

Mắt lười có thể gây ra tình trạng giảm thị lực hoặc suy giảm chức năng của mắt bị ảnh hưởng, dẫn đến mờ mắt ngay cả khi đã sử dụng kính điều chỉnh. Tình trạng này thường đi kèm với các kỹ năng thị giác yếu, khả năng nhận thức chiều sâu kém và gặp khó khăn khi đọc. 

Khi một mắt không hoạt động hiệu quả, sẽ làm suy giảm khả năng nhìn hai mắt, khiến mắt còn lại phải hoạt động nhiều hơn. Điều này làm giảm khả năng dự phòng của mắt, dẫn đến nguy cơ mất thị lực hoàn toàn nếu mắt còn lại bị bệnh hoặc chấn thương.

Mắt lười (nhược thị) được chia thành ba cấp độ:

• Nhược thị nhẹ: Thị lực của mắt từ 20/40 đến dưới 20/30. Người mắc vẫn có thể đọc được dòng thứ 5 và 6 trên bảng đo thị lực.
• Nhược thị trung bình: Thị lực dao động từ 20/200 đến 20/50. Người bệnh chỉ có thể nhìn được bốn dòng đầu tiên của bảng đo thị lực.
• Nhược thị nặng: Thị lực dưới 20/200. Người bệnh gặp nhiều khó khăn trong việc nhìn rõ và không thể đọc được các dòng chữ trên bảng đo thị lực.

Nhược thị có phổ biến không? 

Theo Sở Y tế Hà Nội, ước tính trên toàn cầu có khoảng 19 triệu trẻ em dưới 15 tuổi bị suy giảm thị lực, trong đó 12 triệu trường hợp là do tật khúc xạ và nhược thị chưa được điều chỉnh kịp thời. Nhược thị được coi là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm thị lực ở cả trẻ em và người lớn, đặc biệt tại các quốc gia phát triển. 

Nhược thị là tình trạng phổ biến hiện nay

Tình trạng này có thể gây hạn chế trong việc lựa chọn nghề nghiệp, giảm chất lượng cuộc sống, thiếu tự tin và, quan trọng hơn, còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến thị lực của mắt lành. Do đó, việc phát hiện và điều trị nhược thị sớm, đặc biệt ở trẻ em, là rất cần thiết để giúp các em phát triển thị lực một cách bình thường.

Vì sao con bị nhược thị?

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng nhược thị là do phản ứng trong não bộ, còn gọi là hiện tượng ức chế. Đây là quá trình não tự động bỏ qua toàn bộ hoặc một phần thông tin thị giác từ một bên mắt để tránh tình trạng mờ hoặc nhìn đôi, gây khó chịu. Hiện tượng ức chế kéo dài có thể gây ra lác mắt (đảo mắt), một biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng nhược thị là do phản ứng trong não bộ

Ngoài ra, bất kỳ vấn đề nào ảnh hưởng đến chức năng mắt đều có thể làm suy giảm thị lực và dẫn đến nhược thị, chẳng hạn như:

• Sụp mí mắt: Mí mắt rủ xuống che phủ một phần con ngươi, gây hạn chế tầm nhìn.
• Đục thủy tinh thể: Thủy tinh thể bị mờ đục khiến thị lực giảm sút dần.
• Các bệnh lý về giác mạc: Những tổn thương hoặc bất thường của giác mạc làm ảnh hưởng đến thị lực.

Nguyên nhân khác có thể do tật khúc xạ như hình dạng không bình thường của mắt hoặc sự khác biệt trong khả năng tập trung giữa hai mắt, dẫn đến tầm nhìn mờ. Nếu các tật khúc xạ không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến nhược thị. Những tật khúc xạ phổ biến bao gồm:

• Cận thị: Khi nhìn các vật ở xa không rõ nét.
• Viễn thị: Khó khăn khi nhìn rõ các vật ở gần.
• Loạn thị: Giác mạc có hình dạng không đều, gây ra tình trạng mờ nhòe khi nhìn cả gần lẫn xa.

Những trẻ nào có nguy cơ cao mắc nhược thị? 

Sự chênh lệch về khả năng tập trung giữa hai mắt trong việc nhìn các vật thể khác nhau có thể dẫn đến suy giảm thị lực. Những nhóm trẻ có nguy cơ mắc nhược thị cao gồm:

• Trẻ sinh non: Chào đời trước tuần thứ 37 của thai kỳ.
• Trẻ nhẹ cân: Khi sinh có trọng lượng dưới 2,5 kg.
• Tiền sử gia đình: Trẻ có người thân từng gặp các vấn đề về mắt hoặc thị lực sẽ có nguy cơ mắc nhược thị cao hơn.
• Phát triển bất thường: Trẻ có sự chậm phát triển về thể chất, trí tuệ hoặc tinh thần cũng dễ mắc nhược thị hơn các bạn đồng trang lứa.
• Tật khúc xạ cao: Trẻ mắc các tật khúc xạ nặng, đặc biệt là viễn thị và loạn thị cao, thường có nguy cơ bị nhược thị cao hơn.

Trẻ sinh non có nguy cơ mắc nhược thị cao

Làm sao để biết con bị nhược thị? 

Cha mẹ thường gặp khó khăn trong việc nhận biết tình trạng nhược thị vì nó thường phát triển ở một bên mắt mà không có dấu hiệu rõ rệt như lác mắt. Hơn nữa, trẻ em thường vô thức bỏ qua nhược thị và bù đắp bằng cách dựa vào mắt “khỏe” hơn.

Nếu con bạn có những biểu hiện sau đây, có thể trẻ đang gặp vấn đề về mắt như lác mắt:

• Nhắm một bên mắt hoặc hay nheo mắt.
• Dụi mắt liên tục.
• Phối hợp tay và mắt không tốt.
• Dễ vấp ngã hoặc gặp tai nạn.
• Khả năng nhận biết độ sâu bị suy giảm.
• Khó khăn trong việc chuyển động mắt một cách chính xác.
• Giảm tốc độ đọc và khó hiểu nội dung.
• Khả năng tập trung bằng mắt kém hoặc không thể theo dõi vật di chuyển.
• Có dấu hiệu lác mắt.
• Chuyển động mắt bất thường như nháy mắt liên tục hoặc chớp mắt nhanh.

Cách điều trị bệnh nhược thị ra sao? 

Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau cho nhược thị, tùy thuộc vào loại nhược thị, mức độ nghiêm trọng và độ tuổi của bệnh nhân. Những phương pháp này đã được chứng minh là có thể cải thiện sự kết nối giữa mắt và não, giúp phục hồi thị lực hai mắt.

Kính điều chỉnh là một trong những phương pháp phổ biến, được kê đơn để đảm bảo mỗi mắt đạt được khả năng thị lực tốt nhất. Theo nghiên cứu của Nhóm Nghiên cứu Bệnh Mắt Nhi khoa (PEDIG), có tới 77% trẻ em mắc nhược thị do tật khúc xạ đã cải thiện thị lực chỉ sau 15 tuần sử dụng kính điều chỉnh.

Đeo kính không đủ để giải quyết hoàn toàn nhược thị

Tuy nhiên, chỉ đeo kính không đủ để giải quyết hoàn toàn nguyên nhân gây nhược thị. Vì vậy, một chương trình điều trị bổ sung bằng liệu pháp thị lực thường được khuyến nghị nhằm huấn luyện lại sự kết nối giữa mắt và não, giúp mắt lười hoạt động tốt hơn.

Người bệnh cần hết sức thận trọng và tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ. Đặt lịch khám tại vivision để đươc tư vấn thêm về tình trạng nhược thị!