Khô mắt là tình trạng bề mặt mắt không được bôi trơn đầy đủ, dẫn đến các triệu chứng như khô, rát, ngứa, cay mắt,… Nước mắt nhân tạo là một giải pháp giúp cải thiện các triệu chứng khô mắt. Vậy khô mắt mức độ nào thì nên dùng nước mắt nhân tạo?

Nước mắt nhân tạo giúp điều trị chứng khô mắt

Nước mắt nhân tạo có tác dụng gì?

Nước mắt tự nhiên là một chất lỏng được sản xuất bởi tuyến lệ ở mí mắt. Nước mắt tự nhiên có nhiều tác dụng quan trọng, bao gồm

• Làm sạch mắt: Nước mắt tự nhiên giúp rửa trôi bụi bẩn, vi khuẩn, tế bào chết trên bề mặt mắt
• Làm ẩm mắt: Nước mắt tự nhiên giúp giữ ẩm cho bề mặt mắt, ngăn ngừa tình trạng khô mắt
• Bôi trơn mắt: Nước mắt tự nhiên giúp bôi trơn bề mặt mắt, giúp mắt dễ dàng di chuyển và nhìn rõ hơn
• Bảo vệ mắt: Nước mắt tự nhiên giúp bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại như bụi bẩn, vi khuẩn, ánh sáng xanh.

Nước mắt tự nhiên được hình thành từ ba lớp chính

• Lớp nước: Là lớp dày nhất, chiếm khoảng 90% thể tích nước mắt. Lớp nước có tác dụng làm sạch và giữ ẩm cho mắt
• Lớp nhầy: Là lớp mỏng, chiếm khoảng 5% thể tích nước mắt. Lớp nhầy giúp làm trơn bề mặt mắt, giúp mắt dễ dàng di chuyển
• Lớp mỡ: Là lớp mỏng nhất, chiếm khoảng 5% thể tích nước mắt. Lớp mỡ giúp ngăn ngừa nước mắt bốc hơi quá nhanh.

Nước mắt nhân tạo là một loại dung dịch được pha chế từ các thành phần tương tự như nước mắt tự nhiên. Các thành phần chính của nước mắt nhân tạo bao gồm:

• Nước: Là thành phần chính, chiếm khoảng 95% thể tích nước mắt nhân tạo
• Polyme: Giúp tăng độ nhớt cho nước mắt nhân tạo, giúp giữ ẩm cho mắt lâu hơn
• Glycerin: Giúp giữ ẩm cho mắt
• Natri clorua: Giúp duy trì độ pH cân bằng cho nước mắt
• Kẽm clorua: Giúp tăng cường khả năng bôi trơn cho nước mắt.

Nước mắt nhân tạo có nhiều loại khác nhau, được phân loại theo thành phần, độ nhớt, tác dụng phụ. Một số loại nước mắt nhân tạo phổ biến bao gồm:

• Nước mắt nhân tạo đơn thuần: Là loại nước mắt nhân tạo có thành phần tương tự như nước mắt tự nhiên. Loại nước mắt nhân tạo này thường được sử dụng để điều trị khô mắt nhẹ
• Nước mắt nhân tạo có chứa chất bôi trơn: Loại nước mắt nhân tạo này có thêm các thành phần bôi trơn như kẽm clorua, giúp tăng cường khả năng bôi trơn cho mắt. Loại nước mắt nhân tạo này thường được sử dụng để điều trị khô mắt nặng
• Nước mắt nhân tạo có chứa chất chống viêm: Loại nước mắt nhân tạo này có thêm các thành phần chống viêm như corticosteroid, giúp giảm viêm và kích ứng mắt. Loại nước mắt nhân tạo này thường được sử dụng để điều trị các bệnh lý về mắt như viêm kết mạc, viêm giác mạc.

Khô mắt là gì?

Khô mắt là một tình trạng rối loạn chức năng của màng phim nước mắt, khiến cho mắt không được bôi trơn và bảo vệ đầy đủ. Màng phim nước mắt là một lớp chất lỏng mỏng bao phủ bề mặt nhãn cầu, có nhiệm vụ giữ ẩm, bôi trơn và bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây kích ứng khác.

Khô mắt là vì mắt không được bôn trơn và bảo vệ đầy đủ

Các triệu chứng khô mắt

Các triệu chứng của khô mắt có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng thường gặp nhất là

• Cảm giác khô rát, cộm, ngứa, nóng rát ở mắt
• Mắt đỏ, khó chịu, mỏi mắt
• Mờ mắt tạm thời
• Chớp mắt nhiều hơn bình thường
• Khó tập trung khi nhìn lâu
• Nước mắt chảy nhiều hơn bình thường.

Các mức độ khô mắt

Khô mắt được chia thành 4 mức độ, dựa trên mức độ nặng nhẹ của các triệu chứng

• Mức độ 1: Mức độ nhẹ, các triệu chứng xuất hiện thoáng qua, thường chỉ xảy ra khi nhìn lâu hoặc tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng
• Mức độ 2: Mức độ trung bình, các triệu chứng xuất hiện thường xuyên hơn, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày
• Mức độ 3: Mức độ nặng, các triệu chứng xuất hiện liên tục, gây đau đớn và khó chịu cho người bệnh
• Mức độ 4: Mức độ rất nặng, có thể dẫn đến tổn thương giác mạc và suy giảm thị lực.

Cách dùng nước mắt nhân tạo

Nước mắt nhân tạo có nhiều loại khác nhau, tùy theo tình trạng mắt và mục đích điều trị mà lựa chọn loại phù hợp.

Liều dùng

Liều dùng nước mắt nhân tạo thông thường là 3-4 lần/ngày, mỗi lần 1 giọt vào mỗi mắt. Trong trường hợp khô mắt nặng hoặc sau phẫu thuật mắt, có thể nhỏ mắt 8 lần/ngày.

Cách nhỏ mắt

Để nhỏ mắt đúng cách, cần thực hiện theo các bước sau:

1. Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước
2. Mở nắp lọ nước mắt nhân tạo
3. Ngửa đầu ra sau, nhìn lên trên
4. Nhỏ 1 giọt nước mắt nhân tạo vào góc trong của mắt
5. Nhắm mắt lại và chớp mắt vài lần để nước mắt nhân tạo lan đều khắp bề mặt mắt.

Lựa chọn loại nước mắt nhân tạo

Nước mắt nhân tạo có 2 loại chính

• Loại có chứa chất bảo quản: Loại này có giá thành rẻ hơn, dễ bảo quản hơn. Tuy nhiên, chất bảo quản có thể gây kích ứng mắt nếu sử dụng lâu dài
• Loại không chứa chất bảo quản: Loại này có giá thành cao hơn, khó bảo quản hơn, nhưng ít gây kích ứng mắt hơn.

Ngoài ra, nước mắt nhân tạo còn được chia thành các loại khác dựa trên thành phần và tác dụng

• Loại chứa natri hyaluronat: Loại này có khả năng giữ ẩm tốt, phù hợp với khô mắt nặng hoặc sau phẫu thuật mắt
• Loại chứa vitamin và khoáng chất: Loại này giúp tăng cường sức khỏe cho mắt, phù hợp với người có mắt nhạy cảm, dễ bị kích ứng.

Tác dụng phụ và lưu ý khi dùng nước mắt nhân tạo

Tuy nhiên, khi sử dụng nước mắt nhân tạo, người dùng cũng có thể gặp một số tác dụng phụ như

• Tiết dịch mắt: Đây là tác dụng phụ phổ biến nhất của nước mắt nhân tạo. Nguyên nhân là do nước mắt nhân tạo có thể làm kích thích tuyến lệ hoạt động mạnh hơn, dẫn đến tiết nhiều dịch mắt
• Kích ứng mắt: Một số người có thể gặp cảm giác nóng rát, châm chích, ngứa mắt sau khi nhỏ nước mắt nhân tạo. Nguyên nhân có thể do chất bảo quản trong nước mắt nhân tạo hoặc do dị ứng với một số thành phần của nước mắt nhân tạo
• Nóng rát mắt: Cảm giác nóng rát mắt thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và sẽ tự hết. Tuy nhiên, nếu cảm giác nóng rát mắt kéo dài hơn 24 giờ hoặc kèm theo các triệu chứng khác như đau mắt, đỏ mắt, thì bạn nên ngừng sử dụng nước mắt nhân tạo và đi khám bác sĩ.

Kích ứng mắt có thể gây ra di nước mắt nhân tạo

Cách xử lý tác dụng phụ

Nếu gặp tác dụng phụ khi sử dụng nước mắt nhân tạo, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau để xử lý

• Tiết dịch mắt: Nếu nước mắt nhân tạo gây tiết dịch mắt nhiều, bạn có thể sử dụng một chiếc khăn giấy mềm để thấm bớt dịch mắt
• Kích ứng mắt: Nếu nước mắt nhân tạo gây kích ứng mắt, bạn có thể rửa mắt bằng nước muối sinh lý
• Nóng rát mắt: Nếu cảm giác nóng rát mắt kéo dài, bạn nên ngừng sử dụng nước mắt nhân tạo và đi khám bác sĩ.

Lưu ý khi dùng nước mắt nhân tạo

Để hạn chế nguy cơ gặp tác dụng phụ khi sử dụng nước mắt nhân tạo, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Không sử dụng 2 loại nước mắt nhân tạo cùng lúc: Việc sử dụng nhiều loại nước mắt nhân tạo cùng lúc có thể làm tăng nguy cơ dị ứng
• Tham khảo ý kiến bác sĩ về liều dùng trước khi sử dụng: Liều dùng nước mắt nhân tạo sẽ tùy thuộc vào tình trạng khô mắt của từng người. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn liều dùng phù hợp
• Bảo quản nước mắt nhân tạo ở nhiệt độ phòng: Nước mắt nhân tạo nên được bảo quản ở nhiệt độ phòng từ 15 đến 30 độ C
• Ngưng sử dụng khi nước mắt nhân tạo bị đổi màu hoặc vẩn đục: Nước mắt nhân tạo bị đổi màu hoặc vẩn đục có thể đã bị nhiễm khuẩn. Bạn nên ngưng sử dụng và thay thế bằng một chai nước mắt nhân tạo mới.

Nếu bạn thường xuyên bị khô mắt, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được thăm khám và điều trị. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định nguyên nhân gây khô mắt và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.