Viêm giác mạc do Amip là bệnh nhiễm trùng mắt khá nghiêm trọng, có thể liên quan đến việc sử dụng và vệ sinh kính áp tròng. Cùng vivision kid (tên cũ là FSEC) tìm hiểu về bệnh, các triệu chứng, biến chứng, cũng như cách phòng ngừa hiệu quả.

Thế nào là viêm giác mạc do Amip

Amip là gì?

Amip, còn được gọi là Acanthamoeba, là một loại ký sinh trùng đơn bào có thể gây ra nhiều loại bệnh nhiễm trùng ở người, đặc biệt là viêm giác mạc. Chúng có khả năng tồn tại trong môi trường khắc nghiệt và dễ dàng xâm nhập vào cơ thể con người.

Acanthamoeba thường xuất hiện trong nước ngọt, nước biển, đất và cả trong hệ thống điều hòa không khí. Chúng cũng có thể tồn tại trong nước máy, bể bơi và nước nóng. Do đó, việc tiếp xúc với nguồn nước nhiễm khuẩn có thể tăng nguy cơ bị nhiễm trùng.

Acanthamoeba tồn tại ở hai dạng: dạng hoạt động (trophozoite) và dạng kén (cyst). Dạng kén giúp chúng sống sót trong điều kiện khắc nghiệt và khô hạn, trong khi dạng hoạt động là giai đoạn sinh sản và gây nhiễm trùng.

Amip có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều con đường, đặc biệt là qua mắt. Người dùng kính áp tròng có nguy cơ cao nhất vì việc vệ sinh kính không đúng cách hoặc sử dụng nước không sạch có thể tạo điều kiện cho ký sinh trùng này xâm nhập vào mắt. Ngoài ra, Acanthamoeba cũng có thể xâm nhập qua da bị tổn thương hoặc qua đường hô hấp.

Acanthamoeba có thể xâm nhập qua đường mắt

Viêm giác mạc do Amip là gì?

Viêm giác mạc do Amip là tình trạng mắt bị nhiễm trùng giác mạc bởi ký sinh trùng Acanthamoeba. Các triệu chứng của bệnh này bao gồm đau mắt, mờ mắt, nhạy cảm với ánh sáng và có cảm giác như có vật lạ trong mắt. Bệnh có tiến triển chậm hơn bình thường nhưng có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Điều trị viêm giác mạc do Amip thường bao gồm việc sử dụng thuốc chống ký sinh trùng, thuốc kháng sinh và đôi khi cần can thiệp phẫu thuật. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố quan trọng để giảm thiểu nguy cơ tổn thương vĩnh viễn cho mắt.

Triệu chứng viêm giác mạc do Amip

• Đau mắt: Là triệu chứng phổ biến và nghiêm trọng nhất của viêm giác mạc do Amip. Người bệnh thường cảm thấy đau dữ dội, đau sâu bên trong mắt và có cảm giác như có vật lạ trong mắt. Cơn đau có thể kéo dài và tăng dần theo thời gian, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Đau mắt là triệu chứng phổ biến của viêm giác mạc do Amip

• Mờ mắt: Là một triệu chứng thường gặp khi giác mạc bị viêm và nhiễm trùng. Người bệnh có thể thấy tầm nhìn của mình trở nên mờ đi, khó khăn trong việc nhìn rõ các vật xung quanh. Triệu chứng này có thể xuất hiện từ từ hoặc đột ngột, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng và tổn thương của giác mạc.
• Chói mắt: Hay còn gọi là nhạy cảm với ánh sáng, là tình trạng mắt trở nên rất nhạy cảm khi tiếp xúc với ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng mạnh. Triệu chứng này không chỉ làm phiền mà còn có thể làm giảm khả năng làm việc và sinh hoạt hàng ngày.
• Chảy nước mắt không kiểm soát: Là một trong những dấu hiệu rõ ràng của viêm giác mạc do Amip, khi mắt cố gắng loại bỏ một số tạp chất và bảo vệ giác mạc không tổn thương. Chảy nước mắt liên tục gây khó chịu, làm mờ tầm nhìn và cần được lưu ý và điều trị kịp thời.

Biến chứng của viêm giác mạc do Amip

Các biến chứng của bệnh viêm giác mạc do nhiễm Amip không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhìn mà còn có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho mắt. Bệnh thường có những biến chứng như: 

• Nguy cơ đục giác mạc

Đây là một trong những biến chứng hay gặp và nghiêm trọng của viêm giác mạc do Amip. Khi giác mạc bị nhiễm trùng và viêm nhiễm kéo dài, các tế bào giác mạc bị tổn thương và thay thế bằng mô sẹo, dẫn đến tình trạng đục giác mạc. Điều này làm giảm khả năng truyền ánh sáng qua giác mạc, gây mờ mắt và có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời.

• Tân mạch giác mạc

Tình trạng các mạch máu mới hình thành trên giác mạc do phản ứng viêm. Sự xuất hiện của tân mạch có thể làm giảm độ trong suốt của giác mạc và gây mờ mắt. Tân mạch cũng có thể là dấu hiệu của sự tổn thương nặng nề và viêm nhiễm kéo dài. Điều trị tân mạch giác mạc thường đòi hỏi sự can thiệp y tế để ngăn chặn sự phát triển của các mạch máu mới và bảo vệ giác mạc.

• Thủng giác mạc

Là một biến chứng nguy hiểm, xảy ra khi viêm nhiễm và tổn thương kéo dài làm yếu và phá hủy cấu trúc giác mạc, dẫn đến thủng hoặc rách giác mạc. Tình trạng này không chỉ gây mất thị lực mà còn có thể dẫn đến nhiễm trùng lan rộng và viêm nhiễm các cấu trúc khác của mắt. Thủng giác mạc có thể điều trị nội khoa với thuốc để hàn gắn vị trí thủng giác mạc hoặc can thiệp phẫu thuật ghép màng ối, dùng keo dán Fibrin hoặc ghép giác mạc để khôi phục cấu trúc và chức năng của mắt.

• Viêm củng mạc

Khi lớp màng cứng bao quanh mắt bị viêm, có thể do viêm giác mạc không được điều trị triệt để lan sang. Đây là một biến chứng nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa tổn thương nặng hơn và nguy cơ viêm hoại tử củng mạc.

Mối liên quan giữa kính áp tròng và viêm giác mạc do Amip

Sử dụng kính áp tròng là yếu tố nguy cơ chính của viêm giác mạc do Amip. Theo thống kê, 85% các trường hợp viêm giác mạc do Amip có liên quan đến việc sử dụng kính áp tròng. Khi sử dụng kính, một số thói quen vệ sinh sai cách khiến cho vi khuẩn xâm nhập. Sử dụng tay bẩn khi tháo lắp kính, không vệ sinh kính thường xuyên và sử dụng kính quá lâu đều có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Bên cạnh đó, việc sử dụng dung dịch ngâm rửa kính không vô trùng hoặc tái sử dụng dung dịch cũ cũng tạo điều kiện cho Amip xâm nhập và phát triển. Dung dịch không được vô trùng có thể chứa vi khuẩn và ký sinh trùng, bao gồm cả Amip, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng mắt.

Một thói quen khác bạn cũng cần lưu ý đó là đeo kính áp tròng khi đi bơi, tắm hoặc rửa mặt.. Nước ở bể bơi, hồ hoặc nước máy có thể chứa Amip và việc tiếp xúc trực tiếp với kính sẽ tạo điều kiện cho ký sinh trùng này xâm nhập vào mắt.

Một giả thiết khác liên quan đến việc sử dụng nước máy có chứa chất khử trùng như chlorine. Các chất khử trùng này có thể tiêu diệt một số vi khuẩn nhưng lại không hiệu quả đối với Amip. Thậm chí, chúng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho Amip sinh sôi và phát triển trong nước máy, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng khi sử dụng nước này để vệ sinh kính áp tròng.

Ngoài việc sử dụng kính áp tròng, các yếu tố nguy cơ khác gây viêm giác mạc do Amip bao gồm tiếp xúc với bụi, đất và nước bẩn trực tiếp với mắt. Việc này có thể xảy ra khi mắt tiếp xúc trực tiếp với các nguồn ô nhiễm, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Chẩn đoán viêm giác mạc do Amip

Chẩn đoán viêm giác mạc do nhiễm Amip dựa trên các bệnh lý cụ thể mà người bệnh gặp phải:

• Bệnh sử: Sử dụng kính tiếp xúc, vệ sinh kính, thói quen sinh hoạt và tiền sử tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ.
• Khám mắt: Sử dụng sinh hiển vi để tìm các dấu hiệu đặc trưng trên giác mạc.
• Chẩn đoán phân biệt: Viêm giác mạc do Herpes và các bệnh lý mắt khác.
• Nạo, nuôi cấy, soi hiển vi, sinh thiết giác mạc: Để xác định sự hiện diện của Acanthamoeba.

Điều trị viêm giác mạc do Amip

Điều trị trong 4 tuần đầu khi phát hiện các triệu chứng viêm giác mạc do Amip để có kết quả tốt nhất. Các biện pháp điều trị gồm:

• Ngừng việc đeo kính áp tròng: Ngừng sử dụng kính sớm nhất có thể.
• Thuốc kháng Amip: Sử dụng thuốc kháng Amip dạng nhỏ mắt như Polyhexamethylene biguanide (PHMB) và Propamidine isethionate (Brolene).
• Thuốc liệt điều tiết: Giảm đau và co thắt cơ thể mi.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Sử dụng thuốc uống để giảm viêm.
• Tránh sử dụng steroid nhỏ mắt: Steroid có thể làm tình trạng nhiễm trùng nặng hơn.
• Can thiệp ngoại khoa (ghép màng ối, dùng keo dán Fibrin hoặc ghép giác mạc): Được sử dụng trong một số trường hợp bệnh cảnh không đáp ứng với điều trị nội khoa và có xu hướng tiến triển nặng hơn..

Cách để phòng tránh – giảm nguy cơ viêm giác mạc do Amip

Khi dùng kính áp tròng

Vậy làm thế nào để bảo vệ mắt khi phải sử dụng kính áp tròng, tránh bị viêm giác mạc vì Amip hiệu quả nhất? Cùng tìm hiểu những lưu ý dưới đây:

• Rửa tay sạch trước khi tháo lắp kính: Luôn luôn rửa tay kỹ với xà phòng và nước trước khi chạm vào kính. Điều này giúp loại bỏ vi khuẩn và ký sinh trùng có thể xâm nhập vào mắt.
• Sử dụng dung dịch ngâm rửa vô trùng: Chỉ sử dụng dung dịch ngâm rửa kính áp tròng được chỉ định và không bao giờ tái sử dụng dung dịch cũ. Đảm bảo dung dịch ngâm rửa được vô trùng để ngăn ngừa vi khuẩn và ký sinh trùng.
• Thay kính áp tròng định kỳ: Tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất và bác sĩ về thời gian thay kính. Đừng đeo kính lâu hơn thời gian được khuyến cáo.
• Tránh đeo kính khi tiếp xúc với nước: Không đeo kính áp tròng khi bơi, tắm hoặc rửa mặt để tránh nguy cơ tiếp xúc với Amip trong nước.

Trong sinh hoạt hằng ngày

Vệ sinh tay sạch sẽ là biện pháp đơn giản nhưng có hiệu quả đáng kể trong việc giảm nguy cơ nhiễm trùng mắt. Rửa tay thường xuyên với xà phòng và nước, đặc biệt là trước khi chạm vào mắt hoặc kính áp tròng.

Khi làm việc trong môi trường có nhiều bụi bẩn, hóa chất hoặc có nguy cơ chấn thương mắt, nên đeo kính bảo vệ để ngăn chặn các tác nhân gây hại tiếp xúc trực tiếp với mắt. Kính bảo vệ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và tổn thương giác mạc.

Nếu mắt bị chấn thương hoặc tiếp xúc với bụi, đất, hóa chất, cần rửa mắt ngay lập tức với nước sạch và tìm kiếm sự trợ giúp y tế. Việc xử lý kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa viêm nhiễm và bảo vệ sức khỏe mắt. Tránh tự ý mua thuốc khi chưa khám bác sĩ và chưa có chỉ định dùng thuốc theo đúng chuyên môn

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của viêm giác mạc hoặc cần tư vấn về việc sử dụng kính áp tròng an toàn, hãy liên hệ với vivision kids (tên cũ là FSEC) ngay hôm nay để được tư vấn và khám mắt kịp thời.