Thuốc nhỏ mắt atropin có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và gây tác dụng phụ. Bài viết sau của vivision sẽ giải đáp các tương tác chính của atropin với các loại thuốc khác đảm bảo sử dụng an toàn, hiệu quả.

Giới thiệu về thuốc nhỏ mắt atropin 

Atropine là một loại thuốc nhỏ mắt được sử dụng để làm chậm tiến triển của cận thị. Các nghiên cứu gần đây cho thấy atropine hoạt động bằng cách tác động lên các thụ thể muscarinic có mặt ở võng mạc, hắc mạc và củng mạc, giúp hạn chế sự phát triển của trục nhãn cầu và kiểm soát tốc độ tăng cận ở trẻ em.

Giới thiệu về thuốc nhỏ mắt atropin

Các dạng và hàm lượng của atropine bao gồm:

• Viên nén: 0,4 mg
• Thuốc tiêm dạng sulphate:
  • 0,05 mg/ml (5 ml).
  • 0,1 mg/ml (5 ml, 10 ml).
  • 0,4 mg/0,5 ml (0,5 ml).
  • 0,4 mg/ml (0,5 ml, 1 ml, 20 ml).
  • 1 mg/ml (1 ml).
• Thuốc tiêm 1% dùng trong nhãn khoa.
• Thuốc mỡ tra mắt dạng sulphat: 1% (3,5 g).
• Dung dịch thuốc nhỏ mắt dạng sulphat: 1% (2 ml, 5 ml, 15 ml) chứa benzalkonium.

Cơ chế hoạt động của thuốc nhỏ mắt atropin 

Atropin là một alcaloid kháng muscarin, thuộc nhóm amin bậc ba, có tác dụng lên cả hệ thần kinh trung ương và ngoại biên. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế cạnh tranh với acetylcholin tại các thụ thể muscarin, ảnh hưởng đến các cơ quan được điều khiển bởi hệ phó giao cảm (sợi hậu hạch cholinergic) và làm giảm tác dụng của acetylcholin trên cơ trơn. 

Atropin chủ yếu được sử dụng để ức chế hoạt động của hệ thần kinh đối giao cảm, với tác dụng yếu lên thụ thể nicotin ở liều điều trị. Atropin được hấp thu nhanh chóng và hoàn toàn qua đường tiêu hóa, từ các niêm mạc, qua mắt và một phần qua da lành lặn. Khả dụng sinh học khi dùng đường uống khoảng 50%. 

Cơ chế hoạt động của thuốc nhỏ mắt atropin

Thuốc nhanh chóng rời khỏi máu và phân bố rộng rãi trong cơ thể, vượt qua hàng rào máu – não, nhau thai và có thể xuất hiện trong sữa mẹ. Thời gian bán thải của thuốc dao động từ 2 – 5 giờ, dài hơn ở trẻ nhỏ, trẻ em và người cao tuổi. Một phần atropin được chuyển hóa ở gan, và thuốc được đào thải qua thận, bao gồm cả dạng nguyên vẹn và dạng chuyển hóa.

Tương tác của thuốc nhỏ mắt atropin với các loại thuốc khác 

Thuốc nhỏ mắt atropin có thể tương tác với một số loại thuốc khác bao gồm:

Thuốc nhỏ mắt atropin và rượu

Thuốc nhỏ mắt atropin là một loại thuốc phổ biến được sử dụng để điều trị một số tình trạng mắt, như co đồng tử hoặc viêm mắt. Tuy nhiên, khi sử dụng atropin cùng với rượu, có thể xảy ra một số tương tác không mong muốn.

Rượu có thể làm giảm hiệu quả của atropin trong việc kiểm soát triệu chứng, vì nó gây ra tình trạng khô mắt và làm tăng nguy cơ tác dụng phụ như kích ứng mắt hoặc nhìn mờ. Sự kết hợp này cũng có thể làm tăng cảm giác chóng mặt hoặc buồn ngủ, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và hoạt động hàng ngày của người dùng.

Thuốc nhỏ mắt atropin và rượu

Thuốc nhỏ mắt atropin và các thuốc kháng acetylcholin khác

Atropin là một thuốc kháng acetylcholin, và việc sử dụng nó cùng với các thuốc khác thuộc nhóm này có thể dẫn đến tương tác không mong muốn. Các thuốc kháng acetylcholin khác, như scopolamine, có thể làm tăng cường tác dụng của atropin gây ra tình trạng khô miệng, mờ mắt, và táo bón. 

Sự kết hợp này có thể làm trầm trọng thêm các tác dụng phụ của atropin, và cần phải theo dõi chặt chẽ để điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi liệu pháp điều trị nếu cần.

Thuốc nhỏ mắt atropin và một số thuốc kháng histamin, butyrophenon, phenothiazin, thuốc chống trầm cảm ba vòng, ức chế MAO

Việc sử dụng thuốc nhỏ mắt atropin cùng với các loại thuốc như thuốc kháng histamin, butyrophenon, phenothiazin, thuốc chống trầm cảm ba vòng, hoặc ức chế MAO có thể dẫn đến nhiều tương tác phức tạp:

• Thuốc kháng Histamin: Các thuốc kháng histamin có thể làm giảm tác dụng của atropin trong việc điều chỉnh co đồng tử. Sự kết hợp này có thể làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ gặp phải tác dụng phụ như khô mắt hoặc khó chịu.
• Butyrophenon và Phenothiazin: Đây là các thuốc antipsychotic có thể làm tăng tác dụng của atropin, dẫn đến tình trạng mờ mắt hoặc khó chịu. Chúng cũng có thể tăng nguy cơ mắc phải các tác dụng phụ anticholinergic, như nhịp tim nhanh và huyết áp cao.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Thuốc chống trầm cảm ba vòng như amitriptyline có tác dụng kháng acetylcholin tương tự như atropin. Khi sử dụng đồng thời, sự kết hợp này có thể làm tăng các triệu chứng khô miệng, khó tiêu hóa, và thay đổi nhịp tim.
• Thuốc ức chế MAO: Thuốc ức chế MAO có thể làm tăng nồng độ của một số chất hóa học trong cơ thể, tương tác với atropin và gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Kết hợp này có thể dẫn đến tình trạng tăng huyết áp, lo âu hoặc nhịp tim không đều.

Thuốc nhỏ mắt atropin và thuốc ức chế MAO

Các tác dụng không mong muốn của thuốc nhỏ mắt atropin

Khi sử dụng thuốc nhỏ mắt atropin, người dùng có thể gặp một số tác dụng phụ như chói mắt, mờ mắt khi nhìn gần, và kích ứng tạm thời ở mắt. Trong đó, chói mắt là tác dụng phụ phổ biến nhất. Cụ thể, ở trẻ em dùng atropin nồng độ 1%, tỷ lệ gặp phải chói mắt là 22%, giảm còn 7% với nồng độ 0.25%, và rất hiếm với nồng độ 0.1% và 0.01%.

Trong thực tế, đa số trẻ em không gặp phải phản ứng phụ nghiêm trọng khi sử dụng atropin nồng độ thấp, và quá trình điều trị thường không ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt hay học tập của trẻ. Nếu có tác dụng phụ nghiêm trọng, nên ngừng sử dụng thuốc và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Ngoài ra, atropin có thể ảnh hưởng đến khả năng lái xe và vận hành máy móc, vì vậy cần thận trọng khi sử dụng thuốc trong những tình huống này.

Sử dụng atropin nhỏ mắt kéo dài có thể gây ra kích ứng tại chỗ, sung huyết, phù nề, và viêm kết mạc. Thêm vào đó, thuốc có thể làm giảm khả năng hấp thu của các thuốc khác do tác dụng làm giảm nhu động của dạ dày. 

Atropin gây ức chế acetylcholin, dẫn đến giảm tiết dịch tiêu hóa và làm chậm quá trình tiêu hóa, làm thời gian tồn tại của thuốc trong dạ dày kéo dài và từ đó làm giảm sự hấp thu của các thuốc khác.

Tuân thủ đúng liều lượng khi sử dụng thuốc nhỏ mắt atropin

Những điều cần lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt atropin

Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc nhỏ mắt atropin:

• Atropin là thuốc cần được kê đơn và chỉ sử dụng khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
• Tuân thủ đúng liều lượng và cách dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ; không tự ý điều chỉnh liều lượng hoặc kéo dài thời gian sử dụng thuốc.
• Thuốc chỉ được sử dụng để nhỏ mắt, không được dùng để tiêm.
• Không sử dụng thuốc nếu đã quá hạn sử dụng hoặc khi dung dịch có dấu hiệu biến chất, thay đổi màu sắc.
• Tránh để đầu lọ nhỏ tiếp xúc trực tiếp với mi mắt hoặc mí mắt để ngăn ngừa nhiễm khuẩn và bảo vệ chất lượng dung dịch nhỏ mắt.
• Nếu gặp phải tác dụng phụ như chói mắt, mờ mắt, hoặc kích ứng kéo dài, ngừng sử dụng thuốc và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Như vậy, thuốc nhỏ mắt atropin có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác, gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Việc sử dụng đồng thời atropin với các thuốc kháng cholinergic, thuốc kháng histamin, thuốc chống trầm cảm ba vòng… có thể làm tăng cường tác dụng của atropin, gây ra các triệu chứng như khô miệng, nhịp tim nhanh, lú lẫn… 

Do đó, người bệnh cần hết sức thận trọng và tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ. Đặt lịch khám tại vivision để đươc tư vấn thêm về cách dùng thuốc nhỏ mắt atropin.