Cận thị là một tật khúc xạ khiến người mắc khó nhìn rõ các vật ở xa. Câu hỏi thường gặp là cận thị có di truyền không? Nguyên nhân gây cận thị là gì? Có khắc phục được không? Hãy cùng VIVISION giải đáp chi tiết về cận thị trong bài viết sau.

Cận thị là gì?

Trước khi tìm hiểu cận thị có di truyền không chúng ta phải biết cận thị là gì? Cận thị (myopia) là một tật khúc xạ phổ biến, khiến người mắc khó nhận diện các vật ở xa nhưng lại dễ dàng quan sát các vật ở gần. Tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ em và thanh thiếu niên, đặc biệt trong độ tuổi từ 8 đến 12. Khi cơ thể phát triển nhanh trong giai đoạn vị thành niên, cận thị có xu hướng tiến triển nhanh chóng. Tuy nhiên, sau tuổi 20, tốc độ tăng độ cận thường chậm lại hoặc không thay đổi nhiều.

Cận thị là gì?

Dấu hiệu của cận thị 

Việc nhận diện sớm các triệu chứng cận thị có di truyền không ở trẻ em rất cần thiết để giúp điều chỉnh thị lực kịp thời, tránh ảnh hưởng đến việc học tập và sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp của cận thị ở trẻ nhỏ:

• Nheo mắt: Trẻ thường có xu hướng nheo mắt khi muốn nhìn rõ các vật ở xa. Động tác này giúp thay đổi hình ảnh trên võng mạc, làm cho hình ảnh bớt mờ hơn. Nheo mắt thường xuyên là một dấu hiệu rõ ràng của cận thị.
• Nhìn sát vật: Trẻ bị cận thị thường dễ nhìn rõ những vật ở gần, nhưng gặp khó khăn khi nhìn xa. Do đó, trẻ có xu hướng cúi sát khi nhìn sách, điện thoại, hoặc ngồi gần tivi. Trẻ trong độ tuổi đến trường có thể ngồi gần bảng để nhìn rõ hơn.
• Nghiêng đầu: Cận thị không đồng đều ở cả hai mắt có thể khiến trẻ nghiêng đầu để nhìn rõ hơn bằng mắt tốt hơn. Nếu thấy trẻ có thói quen nghiêng đầu khi nhìn, bố mẹ nên chú ý đến dấu hiệu này.
• Nháy mắt thường xuyên: Một số trẻ có thói quen nháy mắt khi cảm thấy căng thẳng hoặc lo lắng. Hiện tượng này cũng có thể xảy ra khi mắt trẻ bị khô, viêm hoặc có dị vật. Nháy mắt liên tục khi nhìn tivi, đọc sách hay viết bài có thể là cách tạm thời giúp trẻ cải thiện thị lực.
• Dụi mắt: Trẻ thường xuyên dụi mắt khi nhìn tập trung vào một vật gì đó trong thời gian dài có thể là dấu hiệu của vấn đề về thị lực. Nếu trẻ dụi mắt liên tục khi học tập hoặc chơi đùa, bố mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra mắt ngay.

Dụi mắt khi nhìn là dấu hiệu của cận thị

Phát hiện và điều chỉnh sớm cận thị ở trẻ sẽ giúp hạn chế những tác động tiêu cực đến sinh hoạt và học tập, cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ.

Nguyên nhân gây cận thị

Mắt hoạt động như một thấu kính hội tụ, giúp tập trung ánh sáng và tạo hình ảnh trên võng mạc. Thông qua các tế bào thụ cảm và dây thần kinh thị giác, não bộ sẽ tiếp nhận và giải mã hình ảnh, cho phép chúng ta nhận biết môi trường xung quanh. Tuy nhiên, ở người bị cận thị, ánh sáng không hội tụ chính xác trên võng mạc mà lại nằm trước nó, gây ra hiện tượng nhìn mờ khi quan sát các vật ở xa.

Các nguyên nhân gây cận thị cần phải biết bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Trẻ em có bố mẹ bị cận thị thường có nguy cơ cao hơn mắc cận thị. Mặc dù cận thị có yếu tố di truyền, nhưng vẫn có những trường hợp trẻ bị cận dù bố mẹ không mắc tật này. Điều này cho thấy di truyền chỉ là một trong nhiều nguyên nhân gây ra cận thị.
• Yếu tố môi trường: Việc thiếu tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên ngoài trời có thể làm tăng nguy cơ mắc cận thị. Trẻ em không tham gia đủ các hoạt động ngoài trời thường có xu hướng dễ bị cận thị hơn.
• Các hoạt động đòi hỏi nhìn gần: Việc thực hiện các hoạt động nhìn gần trong thời gian dài, như đọc sách hay làm bài tập, có thể làm tăng nguy cơ cận thị. Sự căng thẳng liên tục trên mắt khiến tình trạng này dễ xảy ra hơn.
• Sử dụng thiết bị điện tử: Trẻ em tiếp xúc nhiều với máy tính, điện thoại và các thiết bị điện tử khác trong thời gian dài cũng dễ bị cận thị. Việc nhìn vào màn hình liên tục và không nghỉ ngơi cho mắt sẽ làm tăng áp lực lên thị giác, dẫn đến suy giảm thị lực.

Sử dụng thiết bị điện tử là nguyên nhân gây cận thị

Cận thị có di truyền không?

Nhiều người thường cho rằng cận thị chủ yếu xuất phát từ việc tiếp xúc quá gần với sách, tivi hoặc màn hình máy tính, mà ít ai nhận ra rằng di truyền cũng là một yếu tố quan trọng. Thực tế, khả năng di truyền cận thị rất cao.

Nếu cả hai bố mẹ đều mắc cận thị, xác suất con cái bị cận thị có thể dao động từ 33% đến 60%. Trường hợp chỉ có một trong hai người bị cận thì tỷ lệ di truyền cho trẻ sẽ giảm xuống còn khoảng 23% đến 40%. Ngược lại, nếu cả cha lẫn mẹ đều không mắc cận thị, tỷ lệ trẻ bị cận sẽ chỉ từ 6% đến tối đa 15%.

Di truyền hiện đang trở thành nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng cận thị trong xã hội. Sự gia tăng này không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn có thể dẫn đến tình trạng cận thị phổ biến trong cộng đồng. Nếu không có biện pháp can thiệp thích hợp, cận thị có thể trở thành một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sự phát triển của xã hội trong tương lai.

Cận thị có di truyền không?

Có thể khắc phục cận thị do di truyền hay không?

Bên cạnh vấn đề cận thị có di truyền không thì cận thị không chỉ gây ra khó khăn trong việc học tập mà còn ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày cũng như công việc tương lai của trẻ. Tình trạng này có thể làm giảm tính thẩm mỹ của khuôn mặt trẻ. Những trẻ bị cận thị bẩm sinh thường có độ cận rất cao. Hơn nữa, trẻ em bị cận thị di truyền cũng dễ gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khi lớn lên, như bong võng mạc, glocom và thậm chí là mất thị lực vĩnh viễn do thoái hóa điểm vàng.

Cận thị do di truyền không thể hoàn toàn khắc phục hoặc ngăn chặn, vì yếu tố di truyền ảnh hưởng lớn đến cấu trúc mắt. Nếu trong gia đình có người mắc cận thị, khả năng con cái cũng sẽ bị cận thị cao hơn. Tuy nhiên, có nhiều biện pháp giúp kiểm soát và làm chậm quá trình tiến triển của cận thị, bao gồm:

• Sử dụng kính đúng độ: Đeo kính hoặc kính áp tròng phù hợp giúp duy trì thị lực ổn định và giảm sự gia tăng độ cận.
• Thuốc nhỏ mắt Atropine: Một số nghiên cứu đã cho thấy thuốc nhỏ mắt chứa Atropine có thể giúp làm chậm quá trình phát triển cận thị, đặc biệt ở trẻ em.
• Ortho-K (Kính áp tròng định hình giác mạc): Đây là loại kính đeo vào ban đêm để định hình giác mạc, giúp cải thiện thị lực mà không cần đeo kính vào ban ngày.
• Giảm thiểu thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Việc dành quá nhiều thời gian nhìn gần có thể làm tăng nguy cơ cận thị, vì vậy cần có thời gian nghỉ ngơi mắt và tham gia các hoạt động ngoài trời.
• Phẫu thuật mắt (LASIK, SMILE): Đây là phương pháp khắc phục tạm thời cận thị, nhưng không ngăn chặn cận thị tiếp tục tiến triển nếu có yếu tố di truyền.
• Mặc dù yếu tố di truyền không thể thay đổi, nhưng việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và điều trị có thể giúp kiểm soát tình trạng cận thị và giữ cho thị lực ở mức ổn định.

Sử dụng kính đúng độ khắc phục cận thị

Các phương pháp ngăn ngừa cận thị

Sau khi giải đáp thắc mắc cận thị có di truyền không vậy làm thế nào để ngăn ngừa và kiểm soát cận thị, đặc biệt đối với những người có nguy cơ di truyền? Dưới đây là một số  phương pháp ngăn ngừa cận thị hiệu quả.

Thói quen sinh hoạt lành mạnh

Việc duy trì một lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ phát triển cận thị. Đối với những người có nguy cơ di truyền, các thói quen sinh hoạt tốt lại càng quan trọng hơn.Đ ể bảo vệ mắt, nên thực hiện nguyên tắc “20-20-20”: cứ 20 phút làm việc trên màn hình, nghỉ ngơi 20 giây và nhìn ra xa ít nhất 20 feet (khoảng 6 mét). 

Thêm vào đó, hạn chế thời gian sử dụng thiết bị trước khi đi ngủ, vì ánh sáng xanh từ màn hình có thể gây hại cho mắt. Ngoài ra, hãy đảm bảo mắt được nghỉ ngơi đủ trong suốt cả ngày. Ngồi quá gần sách hoặc màn hình trong thời gian dài sẽ tăng áp lực lên mắt và có thể làm nặng thêm tình trạng cận thị, dù có hay không có yếu tố di truyền.

Chế độ ăn uống

Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu dưỡng chất, có thể hỗ trợ quá trình duy trì sức khỏe mắt, bất kể cận thị có di truyền không. Các loại thực phẩm giàu vitamin A, C, E và các chất chống oxy hóa như beta-carotene, lutein và zeaxanthin đều có tác dụng tốt trong việc bảo vệ mắt.

Bạn có thể tìm thấy những dưỡng chất này trong các loại rau lá xanh đậm như cải bó xôi, cải xoăn, cà rốt, khoai lang, và quả mọng. Ngoài ra, cá giàu omega-3 như cá hồi, cá ngừ cũng giúp cải thiện sức khỏe mắt. Việc tiêu thụ các thực phẩm này đều đặn không chỉ tốt cho người có nguy cơ cận thị do di truyền, mà còn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho bất kỳ ai.

Chế độ ăn uống giàu vitamin A, C, E giúp mắt khoẻ hơn mỗi ngày

Tập luyện thể thao

Nghiên cứu cho thấy việc duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên có thể cải thiện tuần hoàn máu, bao gồm cả lưu thông đến mắt, từ đó giúp bảo vệ thị lực. Đối với những người có nguy cơ cận thị do di truyền, việc tham gia các hoạt động ngoài trời cũng được khuyến khích. Nhiều nghiên cứu cho thấy ánh sáng tự nhiên giúp hạn chế sự phát triển của cận thị ở trẻ em. Vì vậy, các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, hoặc các môn thể thao ngoài trời không chỉ cải thiện thể lực mà còn giúp bảo vệ thị lực hiệu quả.

Mặc dù cận thị có di truyền không là câu hỏi có câu trả lời khẳng định, nhưng điều này không có nghĩa là bạn không thể làm gì để ngăn chặn sự tiến triển của nó. Việc chăm sóc sức khỏe mắt từ sớm, đặc biệt đối với những người có yếu tố di truyền, là vô cùng quan trọng để duy trì thị lực khỏe mạnh. Hy vọng bài viết trên đã giúp các bạn giải đáp được các thắc mắc về cận thị và nguyên nhân gây cận thị. Đặt lịch khám tại vivision ngay hôm nay để được chuyên gia, bác sĩ tư vấn kỹ hơn nhé !