Cận thị đang ngày càng trở thành một vấn đề lớn về sức khỏe mắt trong cộng đồng. Bài viết của vivision dưới đây sẽ giải thích tại sao cận thị gia tăng nhanh chóng, cùng với những thông tin thống kê, nguyên nhân, hệ quả và cách điều trị hiệu quả.

Giới thiệu về cận thị

Cận thị, còn được gọi là tật khúc xạ, là một tình trạng mắt phổ biến trong đó người mắc gặp khó khăn khi nhìn thấy các vật ở xa nhưng lại có thể nhìn rõ các vật ở gần. Tình trạng này thường xảy ra do trục nhãn cầu dài ra, khiến hình ảnh không hội tụ chính xác trên võng mạc mà rơi vào điểm phía trước nó. 

Cận thị thường gặp nhất ở trẻ em trong độ tuổi đi học và thanh thiếu niên, đặc biệt là từ 8 đến 12 tuổi, giai đoạn mà cơ thể trẻ phát triển nhanh chóng. 

Đáng chú ý, ở tuổi thiếu niên, cận thị có xu hướng trở nên nặng hơn. Đến khi trưởng thành, từ khoảng 20 tuổi trở đi, độ cận thường ít thay đổi.

Không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhìn xa, cận thị còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát và điều trị đúng cách. Điều này bao gồm thoái hóa bán phần sau của nhãn cầu và trong những trường hợp nặng, cận thị có thể gây mù lòa.

Thống kê về sự gia tăng cận thị

Trên toàn cầu, cận thị đã trở thành một trong những vấn đề thị lực phổ biến nhất. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2019, có ít nhất 2,2 tỷ người trên thế giới bị suy giảm thị lực hoặc mù lòa, trong đó hơn 1 tỷ trường hợp chưa được điều trị, bao gồm khoảng 88,4 triệu trường hợp bị cận thị. 

Dự báo đến năm 2050, số người bị cận thị có thể lên đến hơn 4 tỷ, chiếm gần 10% dân số toàn cầu. Trong đó, tỷ lệ mắc cận thị nặng cũng tăng cao, kéo theo các biến chứng về mắt, trong đó đáng lo ngại nhất là nguy cơ mất thị lực do thoái hóa bán phần sau của nhãn cầu.

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc tật khúc xạ ở trẻ em và người lao động trẻ đã tăng mạnh trong những năm gần đây. Theo Bệnh viện Mắt Trung ương, tỷ lệ mắc cận thị ở trẻ em và người trẻ tuổi chiếm hơn 40%. 

Các chuyên gia ước tính rằng từ 15% đến 40% dân số Việt Nam mắc các tật khúc xạ, trong đó hơn 70% là cận thị, tương đương với khoảng 14 – 36 triệu người. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra cận thị để có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

Nguyên nhân khiến cận thị ngày càng phổ biến

Tình trạng cận thị ngày càng phổ biến do nhiều yếu tố tác động từ di truyền đến lối sống hiện đại. Bên cạnh yếu tố bẩm sinh, thói quen sử dụng thiết bị điện tử kéo dài, thiếu ánh sáng tự nhiên, và dinh dưỡng không đầy đủ cũng góp phần gia tăng tỷ lệ cận thị trong cộng đồng.

• Di truyền/bẩm sinh: Nếu cả bố và mẹ đều bị cận, khả năng con bị cận bẩm sinh có thể lên đến 60%, và khoảng 23-40% nếu chỉ có bố hoặc mẹ bị cận.
• Lối sống: Thói quen sử dụng thiết bị điện tử kéo dài và thiếu hoạt động ngoài trời làm tăng nguy cơ cận thị.
• Môi trường sống: Làm việc, học tập trong môi trường thiếu ánh sáng khiến mắt phải điều tiết nhiều, dẫn đến cận thị.
• Tính chất công việc: Tiếp xúc ánh sáng xanh từ màn hình trong thời gian dài dễ gây mỏi và căng thẳng thị giác.
• Ngồi sai tư thế: Học tập và làm việc không đúng tư thế khiến mắt điều tiết liên tục, dễ dẫn đến cận thị.
• Xem thiết bị điện tử khi nằm: Nằm nghiêng xem điện thoại hoặc laptop làm mắt điều chỉnh liên tục, tăng nguy cơ cận và loạn thị.
• Không thư giãn cho mắt: Không cho mắt nghỉ ngơi giữa các giờ làm việc khiến độ cận có xu hướng tăng cao.
• Đeo kính không đúng độ: Sử dụng kính không phù hợp khiến mắt điều tiết quá độ, gây mỏi mắt.
• Thiếu dinh dưỡng: Chế độ ăn không đủ vitamin cần thiết có thể làm yếu mắt và tăng nguy cơ cận thị.
• Không tái khám định kỳ: Bỏ qua việc khám mắt định kỳ khiến cận thị khó kiểm soát và dễ phát triển nặng hơn.

Thói quen sử dụng điện thoại gây cận thị

Hệ quả của tình trạng gia tăng cận thị

Cận thị không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhìn mà còn gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng khác cho cuộc sống của người mắc. Đặc biệt ở trẻ em, cận thị có thể làm giảm khả năng nhìn rõ các chi tiết trên bảng và các tài liệu học tập, gây khó khăn trong quá trình học tập. 

Khả năng tập trung bị giảm sút do khó khăn trong việc quan sát, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả học tập.

Nếu không được điều trị đúng cách, cận thị có thể dẫn đến nhược thị (lazy eye) và lé (strabismus). Nhược thị là tình trạng một mắt có thị lực kém hơn, dẫn đến việc não bộ không sử dụng hình ảnh từ mắt yếu, khiến thị lực của mắt đó không thể hồi phục. 

Lé cũng là một biến chứng phổ biến, xảy ra khi cơ mắt không đều, làm cho hai mắt không phối hợp chính xác khi nhìn. Điều này không chỉ gây khó khăn trong việc nhìn mà còn ảnh hưởng đến sự tự tin và giao tiếp xã hội của trẻ em.

Bên cạnh đó, cận thị cũng có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe khác, như đau đầu và mệt mỏi mắt, do mắt phải điều tiết liên tục để nhìn rõ. Hơn nữa, những người mắc cận thị có nguy cơ cao mắc các bệnh lý nghiêm trọng hơn về mắt, như thoái hóa võng mạc, glaucoma và đục thủy tinh thể ở tuổi trưởng thành. 

Do đó, việc nhận biết và điều trị kịp thời cận thị là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe thị lực lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Phẫu thuật khúc xạ Lasik

Các biện pháp điều trị tật cận thị

Đeo kính là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho người cận thị. Kính giúp điều chỉnh khúc xạ ánh sáng để hình ảnh hội tụ đúng lên võng mạc, từ đó cải thiện khả năng nhìn rõ các vật ở xa. Đối với trẻ em, việc chọn kính phù hợp và điều chỉnh độ kính thường xuyên là rất quan trọng để ngăn chặn sự tiến triển của cận thị.

Ortho-K là phương pháp điều chỉnh giác mạc tạm thời bằng cách đeo kính áp tròng vào ban đêm, giúp thay đổi hình dạng giác mạc và làm giảm độ cận vào ban ngày. Phương pháp này được sử dụng phổ biến cho trẻ em và người trẻ tuổi vì có thể ngăn chặn sự tiến triển của cận thị.

Phẫu thuật khúc xạ như PRK và LASIK là các phương pháp hiệu quả để điều chỉnh giác mạc và cải thiện khả năng nhìn xa. 

Phẫu thuật PRK loại bỏ lớp bề mặt của giác mạc trước khi chỉnh sửa, trong khi LASIK tạo một lớp vạt mỏng trên giác mạc để thực hiện điều chỉnh. Đây là những lựa chọn phù hợp cho người trưởng thành có độ cận ổn định và muốn cải thiện thị lực lâu dài.

Đối với các trường hợp cận thị nặng hoặc người có các bệnh lý khác về mắt, phẫu thuật thay thủy tinh thể là một lựa chọn điều trị. Phẫu thuật này không chỉ giúp điều chỉnh thị lực mà còn giảm nguy cơ mắc các biến chứng do cận thị nặng, như đục thủy tinh thể hay thoái hóa võng mạc.

Tình trạng cận thị đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên, do di truyền, lối sống không lành mạnh và thói quen sử dụng thiết bị điện tử. 

Để giảm thiểu nguy cơ này, mỗi cá nhân cần nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen sinh hoạt và kiểm tra sức khỏe mắt định kỳ. Hành động ngay hôm nay sẽ giúp bảo vệ sức khỏe thị lực cho thế hệ tương lai.

Nếu bạn quan tâm đến các biện pháp điều trị cận thị hiện đại và muốn được khám mắt chuyên sâu, đặt lịch khám tại vivision ngay!