Loạn thị bẩm sinh là một trong những tật khúc xạ phổ biến ở trẻ nhỏ. Việc phát hiện các triệu chứng loạn thị sớm và có phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp trẻ có được thị lực tốt nhất, hạn chế ảnh hưởng đến khả năng học tập của con trẻ.

Loạn thị bẩm sinh là gì?

Loạn thị bẩm sinh là một tật khúc xạ mắt bẩm sinh, trong đó giác mạc của trẻ có hình dạng không đều và không đồng nhất ngay từ khi chào đời. Điều này khiến các tia sáng không thể hội tụ về một điểm trên võng mạc, dẫn đến tình trạng nhìn mờ và không rõ nét ở mọi khoảng cách.

Loạn thị bẩm sinh nếu không được phát hiện các triệu chứng loạn thị sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sự phát triển thị giác của trẻ, như:

• Nhược thị (mắt lười).
• Mỏi mắt thường xuyên.
• Ảnh hưởng đến khả năng học tập và phát triển.
• Rối loạn thị giác kéo dài.

Loạn thị bẩm sinh là một trong những tật khúc xạ phổ biến ở trẻ nhỏ

Các triệu chứng ban đầu của loạn thị ở trẻ

Phát hiện các triệu chứng loạn thị sớm ở trẻ là điều vô cùng quan trọng, giúp can thiệp kịp thời và hạn chế tác động tiêu cực đến sự phát triển thị giác của trẻ. Tuy nhiên, việc nhận biết các dấu hiệu loạn thị bẩm sinh không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt khi trẻ còn nhỏ và chưa thể diễn đạt rõ ràng cảm giác của mình. 

Dưới đây là những triệu chứng loạn thị bẩm sinh điển hình mà cha mẹ cần đặc biệt lưu ý để phát hiện triệu chứng loạn thị sớm ở trẻ.

Triệu chứng chính về thị giác:

• Khó khăn trong nhìn rõ vật thể:

• • Loạn thị bẩm sinh khiến trẻ không thể nhìn rõ các vật ở cả khoảng cách xa và gần.
  • Hay nhìn nghiêng, lệch khi tập trung vào một vật.
  • Thường xuyên nheo mắt để cố gắng nhìn rõ hơn.
  • Khó phân biệt chi tiết của đồ vật hoặc chữ viết.

• Biểu hiện về mắt:

• • Mắt thường xuyên mờ và lờ đờ.
  • Hay chảy nước mắt khi nhìn lâu.
  • Loạn thị bẩm sinh khiến mắt dễ mỏi sau thời gian ngắn hoạt động.
  • Có thể xuất hiện đỏ mắt thường xuyên.

Các hành vi bất thường:

• Thói quen liên quan đến mắt:

• • Thường xuyên dụi mắt.
  • Chớp mắt nhiều hơn bình thường.
  • Hay đưa tay che một bên mắt khi nhìn.
  • Nghiêng đầu để tìm góc nhìn thoải mái.

• Biểu hiện khi tham gia hoạt động:

• • Tránh các hoạt động cần độ tập trung cao của mắt.
  • Khó khăn khi chơi các trò chơi đòi hỏi độ chính xác.
  • Dễ vấp ngã hoặc đụng vào đồ vật.
  • Thường xuyên than phiền về nhức đầu.

Dấu hiệu trong học tập:

• Khó khăn khi đọc và viết:
  • Không thể tập trung đọc trong thời gian dài.
  • Hay bỏ sót chữ hoặc dòng khi đọc.
  • Khó khăn khi chép bài từ bảng.
  • Viết chữ không theo hàng thẳng.
• Phản ứng trong lớp học:
  • Thường xuyên nhăn mặt khi nhìn bảng.
  • Cần ngồi gần bảng hơn các bạn.
  • Hay hỏi lại nội dung trên bảng.
  • Tỏ ra mệt mỏi sau các giờ học.

Biểu hiện trong điều kiện ánh sáng khác nhau:

• Trong điều kiện ánh sáng yếu:

• • • Loạn thị bẩm sinh khiến con gặp khó khăn đặc biệt khi trời tối.
    • Dễ bị chói mắt với đèn đường.
    • Khó thích nghi khi chuyển từ sáng sang tối.

• Trong điều kiện ánh sáng mạnh:

• • Nhạy cảm với ánh nắng.
  • Loạn thị bẩm sinh yêu cầu con cần thời gian dài để thích nghi với ánh sáng.

Các triệu chứng tâm lý đi kèm:

• Dễ cáu gắt khi phải thực hiện các hoạt động liên quan đến thị giác.
• Loạn thị bẩm sinh làm trẻ mất tự tin trong học tập và vui chơi.
• Có thể tỏ ra chán nản với các hoạt động yêu cầu độ tập trung cao.
• Tránh né các hoạt động nhóm đòi hỏi khả năng quan sát.

Khi phát hiện trẻ có một hoặc nhiều triệu chứng loạn thị bẩm sinh kể trên, cha mẹ không nên chủ quan mà cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế chuyên khoa mắt để được thăm khám và có phương pháp điều trị loạn thị bẩm sinh phù hợp. Việc phát hiện các triệu chứng loạn thị sớm sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và đảm bảo sự phát triển thị giác tốt nhất cho trẻ.

Loạn thị bẩm sinh khiến mắt trẻ dễ mỏi sau thời gian ngắn hoạt động

Cách kiểm tra và phát hiện loạn thị ở trẻ em

Loạn thị bẩm sinh có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thị giác của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc kiểm tra và chẩn đoán triệu chứng loạn thị sớm đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo trẻ có được thị lực tốt nhất. Dưới đây là những phương pháp kiểm tra và phát hiện loạn thị bẩm sinh ở trẻ em mà các bậc phụ huynh cần biết.

Khám mắt định kỳ cho trẻ:

• Thời điểm khám mắt quan trọng:

• • Ngay sau khi sinh (trong vòng 2 tuần đầu).
  • Lúc 6-12 tháng tuổi.
  • Khi trẻ được 3 tuổi.
  • Trước khi vào lớp 1.
  • Định kỳ 6 tháng – 1 năm/lần trong độ tuổi đi học.

• Đối tượng cần được ưu tiên khám sớm:

• • Trẻ có bố mẹ mắc tật khúc xạ.
  • Trẻ sinh non.
  • Trẻ có tiền sử gia đình mắc bệnh về mắt.
  • Trẻ có biểu hiện bất thường về thị giác.

Các phương pháp kiểm tra chuyên khoa:

• Đo thị lực:

• • Sử dụng bảng thị lực điện tử với hình ảnh phù hợp lứa tuổi.
  • Đánh giá khả năng nhìn ở các khoảng cách khác nhau.
  • Kiểm tra thị lực riêng cho từng mắt.
  • So sánh thị lực giữa hai mắt.

• Kiểm tra khúc xạ:

• • Soi bóng đồng tử.
  • Đo khúc xạ tự động.
  • Đo khúc xạ có nhỏ thuốc giãn đồng tử.
  • Đánh giá độ loạn thị.

• Đo độ khúc xạ và bản đồ giác mạc:

• • Chụp địa hình giác mạc.
  • Phân tích độ cong của giác mạc.
  • Xác định vị trí và mức độ loạn thị.
  • Lập bản đồ chi tiết về bề mặt giác mạc.

Các xét nghiệm bổ sung:

• Kiểm tra cơ vận nhãn:

• • Đánh giá khả năng di chuyển của mắt.
  • Kiểm tra sự phối hợp giữa hai mắt.
  • Phát hiện lác hoặc rối loạn vận nhãn.

• Đánh giá thị giác hai mắt:

• • Kiểm tra khả năng nhìn xa.
  • Đánh giá thị giác không gian.
  • Kiểm tra độ nhạy tương phản.

Quy trình khám tổng thể:

• Chuẩn bị trước khi khám:
  • Thu thập thông tin về tiền sử gia đình.
  • Ghi nhận các triệu chứng bất thường.
  • Đánh giá mức độ phát triển của trẻ.
• Trong quá trình khám:
  • Kiểm tra tổng quát về mắt.
  • Thực hiện các test chuyên sâu.
  • Đánh giá kết hợp nhiều phương pháp.
• Sau khi khám:
  • Tổng hợp kết quả các xét nghiệm.
  • Đưa ra chẩn đoán chính xác.
  • Lập kế hoạch theo dõi và điều trị.

Lưu ý quan trọng khi kiểm tra:

• Chọn cơ sở y tế uy tín và chuyên khoa.
• Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ trước khi khám.
• Chuẩn bị tâm lý cho trẻ trước khi khám.
• Tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của bác sĩ.

Việc kiểm tra và phát hiện các triệu chứng loạn thị sớm không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra trong tương lai. Cha mẹ cần chủ động đưa trẻ đi khám định kỳ và không nên bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về loạn thị bẩm sinh của trẻ. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp đảm bảo sự phát triển thị giác tốt nhất cho trẻ.

Những dấu hiệu mà phụ huynh có thể nhận thấy ở trẻ để có thể nhận ra sớm trẻ có vấn đề về thị lực   

Trong quá trình phát triển của trẻ, việc quan sát và phát hiện sớm các dấu hiệu loạn thị bẩm sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vì vậy, cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến những biểu hiện loạn thị bẩm sinh sau đây trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ.

Dấu hiệu bất thường khi nhìn:

• Tư thế đầu và cổ:
  • Thường xuyên nghiêng đầu khi nhìn vật thể.
  • Hay xoay cổ để tìm góc nhìn thoải mái.
  • Ngẩng cao hoặc cúi thấp đầu khi nhìn màn hình.
  • Thay đổi tư thế đầu liên tục khi tập trung nhìn.
• Khoảng cách nhìn:
  • Ngồi quá gần TV hoặc máy tính.
  • Cầm sách, điện thoại rất gần mắt.
  • Thường xuyên thay đổi khoảng cách khi nhìn.
  • Khó khăn trong việc ước lượng khoảng cách.

Biểu hiện về mắt:

• Các dấu hiệu trực tiếp:
  • Mắt thường xuyên đỏ hoặc ngứa.
  • Hay chảy nước mắt không rõ nguyên nhân.
  • Nheo mắt thường xuyên khi nhìn.
  • Chớp mắt nhiều hơn bình thường.
• Triệu chứng kèm theo:
  • Than phiền về đau đầu.
  • Mỏi mắt sau thời gian ngắn hoạt động.
  • Cảm giác khó chịu quanh mắt.
  • Hay dụi mắt dù không buồn ngủ.

Thay đổi hành vi và tâm lý:

• Biểu hiện tâm lý:
  • Dễ cáu gắt khi phải tập trung nhìn.
  • Tỏ ra thiếu tự tin trong học tập.
  • Tránh né các hoạt động cần độ tập trung cao.
  • Lo lắng khi phải đọc trước lớp.
• Thay đổi thói quen:

• • Giảm hứng thú với việc đọc sách.
  • Hạn chế tham gia các hoạt động ngoài trời.
  • Thích nghe hơn là nhìn.
  • Hay từ chối các trò chơi đòi hỏi thị giác.

Cách phụ huynh theo dõi và ghi nhận:

• Lập nhật ký theo dõi:
  • Ghi chép các biểu hiện bất thường.
  • Theo dõi tần suất xuất hiện.
  • Đánh giá mức độ ảnh hưởng.
  • Lưu ý thời điểm xuất hiện.
• Quan sát có hệ thống:
  • Theo dõi trong nhiều môi trường khác nhau.
  • Ghi nhận phản ứng của trẻ với ánh sáng.
  • Đánh giá khả năng tập trung.
  • So sánh với trẻ cùng độ tuổi.

Khi phát hiện một hoặc nhiều dấu hiệu trên, phụ huynh không nên chủ quan mà cần:

• Đưa trẻ đi khám chuyên khoa mắt ngay.
• Chia sẻ các quan sát với bác sĩ.
• Thực hiện đầy đủ các kiểm tra cần thiết.
• Tuân thủ phác đồ điều trị nếu được chẩn đoán.

Việc phát hiện các triệu chứng loạn thị sớm không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn ngăn ngừa các biến chứng loạn thị bẩm sinh nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ trong tương lai.

Cầm sách, điện thoại rất gần mắt có thể là dấu hiệu của loạn thị bẩm sinh

Vai trò của việc kiểm tra mắt định kỳ

Khám mắt định kỳ cho trẻ không chỉ là việc kiểm tra sức khỏe thông thường mà còn đóng vai trò quyết định trong việc phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về thị giác, đặc biệt là loạn thị bẩm sinh.

Tầm quan trọng của việc khám mắt định kỳ:

• Phát hiện sớm vấn đề thị giác:

• • Giúp phát hiện các tật khúc xạ từ giai đoạn đầu.
  • Đánh giá được mức độ phát triển thị lực của trẻ.
  • Phát hiện kịp thời các bất thường về cấu trúc mắt.

• Điều trị kịp thời:

• • Can thiệp ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường.

• • Ngăn ngừa tình trạng thị lực xấu đi.

• • Lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

• Cải thiện khả năng điều chỉnh thị lực:

• • Theo dõi sự tiến triển của tình trạng loạn thị.

• • Điều chỉnh độ khúc xạ phù hợp với từng giai đoạn.

• • Tối ưu hóa hiệu quả điều trị.

Lợi ích lâu dài:

• Phát triển học tập:

• • Đảm bảo trẻ có thể nhìn rõ bảng và tài liệu học tập.

• • Tránh tình trạng mệt mỏi khi học bài.

• • Nâng cao khả năng tập trung.

• Sinh hoạt hàng ngày:

• • Giúp trẻ tự tin tham gia các hoạt động.
  • Phát triển kỹ năng vận động tốt hơn.
  • Tránh các tai nạn do thị lực kém.

Với những vai trò quan trọng trên, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám mắt định kỳ 6 tháng/lần hoặc theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo sự phát triển thị giác khỏe mạnh cho con.

Điều trị loạn thị bẩm sinh ở trẻ em

Loạn thị bẩm sinh tuy là một tật khúc xạ phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị được nếu được phát hiện sớm và áp dụng phương pháp phù hợp. Tùy thuộc vào mức độ loạn thị bẩm sinh, độ tuổi và tình trạng cụ thể của từng trẻ, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị loạn thị bẩm sinh thích hợp.

Các phương pháp điều trị chính:

• Đeo kính mắt:

• • Là giải pháp an toàn và phổ biến nhất cho trẻ.
  • Phù hợp với hầu hết các trường hợp loạn thị nhẹ và trung bình.
  • Cần thay đổi độ kính theo sự phát triển của trẻ.
  • Hiệu quả trong việc điều chỉnh thị lực và ngăn ngừa tình trạng nặng thêm.

• Kính áp tròng:

• • Thích hợp cho trẻ lớn có khả năng tự chăm sóc kính.
  • Mang lại thẩm mỹ tốt hơn kính mắt thông thường.
  • Đặc biệt hiệu quả trong một số trường hợp loạn thị đặc biệt.
  • Cần được hướng dẫn kỹ về cách sử dụng và vệ sinh.

• Phẫu thuật khúc xạ:
  • Áp dụng cho các trường hợp loạn thị nặng.
  • Thường được cân nhắc khi trẻ đã lớn và độ loạn thị ổn định.
  • Cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi tiến hành.
  • Thực hiện bởi các chuyên gia có kinh nghiệm.

Lưu ý trong quá trình điều trị:

• Tuân thủ điều trị:

• • Đeo kính đúng thời gian chỉ định.

• • Tái khám định kỳ theo lịch hẹn.

• • Thông báo cho bác sĩ khi có bất thường.

• Chế độ sinh hoạt:

• • Đảm bảo môi trường học tập đủ ánh sáng.
  • Hạn chế thời gian nhìn gần và sử dụng thiết bị điện tử.
  • Tạo thói quen nghỉ ngơi mắt định kỳ.

• Theo dõi tiến triển:
  • Ghi nhận sự thay đổi thị lực của trẻ.
  • Điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần.
  • Đánh giá hiệu quả điều trị định kỳ.

Với sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và bác sĩ, việc điều trị loạn thị bẩm sinh sẽ đạt hiệu quả tốt nhất, giúp trẻ phát triển thị lực bình thường và có cuộc sống học tập, sinh hoạt khỏe mạnh.

Đặt lịch khám tại vivision kid để các chuyên gia theo dõi tình trạng loạn thị bẩm sinh cũng như tư vấn về các triệu chứng loạn thị sớm của mắt con bạn nhé. Hãy cùng vivision bảo vệ đôi mắt trẻ