Các yếu tố nguy cơ gây nhược thị rất đa dạng từ tật khúc xạ, lác mắt cho đến các bệnh lý liên quan đến mắt. Việc nhận diện và điều trị sớm các yếu tố nguy cơ gây nhược thị là cách tốt nhất để phòng tránh mắt nhược thị.

Nhược thị là gì?

Bệnh nhược thị mắt, hay còn gọi là mắt lười, là một rối loạn chức năng thị giác. Khi một mắt bị nhược thị, não sẽ không sử dụng hình ảnh từ mắt đó một cách hiệu quả, dẫn đến thị lực kém. Nhược thị có hai dạng chính:

• Nhược thị chức năng: Đây là loại nhược thị mà thị lực có thể cải thiện qua quá trình điều trị, phục hồi chức năng.
• Nhược thị thực thể: Loại này xảy ra do tổn thương không thể phục hồi hoàn toàn của mắt, dẫn đến tình trạng mất thị lực vĩnh viễn.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhược thị có thể dẫn đến mù lòa. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ gây nhược thị để phòng tránh và điều trị hiệu quả.

Nhược thị

Các yếu tố nguy cơ gây nhược thị

Nhược thị thường phát triển khi quá trình thị giác bị gián đoạn, khiến não không thể nhận và xử lý hình ảnh một cách bình thường. Dưới đây là các yếu tố nguy cơ gây nhược thị phổ biến nhất:

Tật khúc xạ

Tật khúc xạ là nguyên nhân hàng đầu gây ra nhược thị. Các tật khúc xạ bao gồm:

• Cận thị: Khi mắt nhìn gần rõ nhưng nhìn xa bị mờ.
• Viễn thị: Mắt nhìn xa rõ nhưng nhìn gần mờ, viễn thị là yếu tố nguy cơ cao gây nhược thị.
• Loạn thị: Loạn thị là tình trạng mắt bị mờ ở mọi khoảng cách do hình ảnh tập trung không đúng trên võng mạc.

Trong trường hợp trẻ em không được phát hiện và điều chỉnh tật khúc xạ sớm, mắt sẽ không thể thu được hình ảnh rõ nét, dẫn đến sự phát triển không đầy đủ của thị giác và gây ra nhược thị.

Lác mắt (lé mắt)

Lác mắt là một trong những yếu tố nguy cơ gây nhược thị phổ biến ở trẻ nhỏ. Khi mắt bị lác, trục nhãn cầu không thẳng hàng, khiến não nhận được hai hình ảnh khác nhau từ hai mắt. Để tránh hiện tượng song thị (nhìn đôi), não sẽ ức chế tín hiệu từ mắt lác, làm cho mắt đó dần dần không hoạt động, gây nhược thị.

Đục thủy tinh thể bẩm sinh

Đục thủy tinh thể bẩm sinh là nguyên nhân gây ra hiện tượng ánh sáng không thể đi qua thủy tinh thể và kích thích võng mạc. Điều này làm gián đoạn quá trình phát triển thị giác ở trẻ và có thể dẫn đến nhược thị nếu không phẫu thuật kịp thời. Đây là một bệnh lý phức tạp, đòi hỏi can thiệp y tế ngay từ sớm để đảm bảo võng mạc và thị giác phát triển bình thường.

Sẹo giác mạc

Sẹo giác mạc có thể là do các dị tật bẩm sinh hoặc do chấn thương, viêm loét giác mạc. Khi giác mạc bị sẹo, ánh sáng khó xuyên qua và không thể kích thích võng mạc một cách hiệu quả, dẫn đến nhược thị.

Sẹo giác mạc thường xảy ra do các chấn thương hoặc các bệnh lý như nhiễm trùng mắt, viêm giác mạc hoặc tai nạn gây tổn thương mô giác mạc. Nếu không điều trị sớm, sẹo giác mạc có thể gây ra mất thị lực vĩnh viễn.

Tồn lưu dịch kính nguyên thủy

Tồn lưu dịch kính nguyên thủy là một bệnh lý hiếm gặp, xảy ra khi động mạch dịch kính không tiêu biến sau khi trẻ ra đời. Đám xơ đục xuất hiện phía sau thể thủy tinh hoặc trong buồng dịch kính gây cản trở ánh sáng đi vào võng mạc, từ đó làm giảm thị lực và có nguy cơ gây nhược thị.

Di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ phát triển nhược thị. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh nhược thị, nguy cơ trẻ bị nhược thị sẽ tăng cao. Các bệnh lý về mắt như tật khúc xạ, sụp mi hoặc các vấn đề bẩm sinh về giác mạc, võng mạc cũng có thể di truyền và gây ra nhược thị.

Các bệnh lý khác

Một số bệnh lý khác liên quan đến mắt cũng có thể gây nhược thị, bao gồm:

• Sụp mi bẩm sinh: Khi mí mắt bị sụp xuống và che một phần hoặc toàn bộ con ngươi, làm cản trở ánh sáng vào mắt, gây suy giảm thị lực.
• Bệnh võng mạc trẻ sinh non: Các tổn thương võng mạc do sinh non có thể gây ra nhược thị.
• Nhiễm ký sinh trùng võng mạc: Nhiễm ký sinh trùng ở võng mạc gây ra các tổn thương nghiêm trọng cho thị lực.
• Chấn thương mắt: Những tổn thương vật lý do tai nạn có thể gây sẹo giác mạc, đục thủy tinh thể hoặc các vấn đề khác, dẫn đến nguy cơ nhược thị.

Tật khúc xạ là một trong các yếu tố nguy cơ gây nhược thị

Phòng tránh nhược thị cho trẻ

Để phòng tránh nhược thị cho trẻ, các bậc phụ huynh cần chú ý đến những biện pháp sau:

• Ngồi học đúng cách: Trẻ nên được hướng dẫn ngồi thẳng lưng khi học, giữ khoảng cách giữa mắt và sách vở khoảng 30cm. Đèn học nên được đặt ở phía đối diện với tay cầm bút để tránh chói mắt, và phòng học cần đủ ánh sáng để tạo điều kiện học tập tốt nhất.
• Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Việc sử dụng thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính hoặc TIVI nên được giới hạn. Không nên để trẻ sử dụng quá 2 giờ liên tục, nhằm giảm thiểu áp lực lên mắt và tránh tình trạng mỏi mắt.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Một chế độ ăn uống cân đối với thực phẩm giàu vitamin A, C và omega-3 rất quan trọng. Những chất dinh dưỡng này giúp tăng cường sức khỏe mắt và bảo vệ thị lực, từ đó hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ.
• Khám mắt định kỳ: Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám mắt định kỳ ít nhất 2 lần mỗi năm. Việc này giúp phát hiện sớm các vấn đề về mắt, từ đó có thể điều trị kịp thời và hiệu quả.

Tư thế ngồi học đúng

Các phương pháp điều trị nhược thị

Nhược thị là một tình trạng thường gặp ở trẻ em, nhưng có thể điều trị hiệu quả bằng nhiều phương pháp khác nhau:

Điều trị không phẫu thuật

Những phương pháp này có tác dụng cải thiện khả năng nhìn và tăng cường chức năng thị giác cho mắt yếu mà không cần can thiệp phẫu thuật:

• Kính điều chỉnh tật khúc xạ: Sử dụng kính mắt là cách phổ biến nhất để điều chỉnh các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hay loạn thị. Việc đeo kính giúp cải thiện thị lực và ngăn ngừa nguy cơ phát triển nhược thị.
• Miếng dán mắt: Đây là một phương pháp hiệu quả giúp che mắt khỏe hơn để mắt nhược thị có cơ hội hoạt động nhiều hơn.
• Thuốc nhỏ mắt Atropin: Khi nhỏ thuốc Atropin vào mắt khỏe, thuốc sẽ gây ra tình trạng mờ mắt tạm thời. Điều này buộc mắt nhược thị phải hoạt động nhiều hơn để cải thiện khả năng nhìn.

Phẫu thuật

Khi các phương pháp điều trị không phẫu thuật không mang lại hiệu quả, phẫu thuật có thể là lựa chọn cần thiết:

• Phẫu thuật đục thủy tinh thể: Trong trường hợp nhược thị do đục thủy tinh thể, bác sĩ sẽ loại bỏ thủy tinh thể bị đục và thay thế bằng thủy tinh thể nhân tạo.
• Phẫu thuật sụp mí: Phẫu thuật này nhằm nâng mí mắt bị sụp, giúp mắt có thể nhìn thấy rõ ràng hơn. Đây là một giải pháp hiệu quả cho những trẻ em có vấn đề về mí mắt.
• Phẫu thuật lác mắt: Nếu nhược thị do lác mắt, phẫu thuật có thể được thực hiện để điều chỉnh các cơ nhãn cầu, giúp mắt không còn bị lệch trục và cải thiện thị lực.

Miếng dán mắt

Lưu ý khi điều trị nhược thị

Điều trị nhược thị là một quá trình cần sự kiên nhẫn và tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau:

• Chọn lựa băng bịt mắt phù hợp: Việc chọn miếng băng bịt mắt rất quan trọng. Băng phải tiện lợi, dễ sử dụng và che kín mắt khỏe để mắt yếu có cơ hội hoạt động. Điều này giúp kích thích sự phát triển của mắt yếu. Ngoài ra, cần đảm bảo rằng trẻ không tự tháo băng ra trong quá trình điều trị.
• Động viên trẻ: Trẻ nhỏ có thể cảm thấy khó chịu khi phải đeo miếng dán hoặc kính. Do đó, cha mẹ cần kiên nhẫn và động viên trẻ, giúp trẻ hiểu rằng việc điều trị là cần thiết cho sức khỏe mắt của mình. Những lời khích lệ và hỗ trợ từ cha mẹ sẽ tạo động lực cho trẻ tiếp tục thực hiện phác đồ điều trị.
• Tái khám thường xuyên: Việc theo dõi thị lực của trẻ là rất cần thiết. Cha mẹ nên đưa trẻ đi tái khám định kỳ để bác sĩ có thể đánh giá tiến triển và điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần thiết. Điều này giúp đảm bảo rằng trẻ đang nhận được sự chăm sóc tốt nhất và có thể đạt được kết quả tối ưu trong quá trình điều trị.

Việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ gây nhược thị là rất cần thiết để có những biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Để bảo vệ thị lực và đảm bảo chất lượng cuộc sống, việc khám mắt định kỳ là rất quan trọng. Qua các lần khám, bác sĩ có thể phát hiện sớm tình trạng nhược thị và tiến hành điều trị kịp thời. Điều này giúp ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh và bảo vệ thị lực cho trẻ.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp vấn đề về nhược thị, đừng ngần ngại liên hệ với vivision qua Zalo hoặc hotline 0334141213 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.