Tình trạng trẻ em bị cận thị ngày càng gia tăng và trở thành một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại trên toàn cầu. Bài viết này sẽ phân tích các nguyên nhân chính và đưa ra các giải pháp để giúp bảo vệ đôi mắt của trẻ, hạn chế sự phát triển của cận thị.

Cận thị là gì?

Cận thị, hay myopia, là một tật khúc xạ phổ biến, trong đó người mắc có thể nhìn rõ các vật thể ở gần nhưng các vật thể ở xa lại trở nên mờ. Tình trạng này xảy ra khi hình dạng của mắt, hoặc các cấu trúc bên trong mắt, làm cho các tia sáng hội tụ sai vị trí. 

Thay vì tập trung chính xác vào võng mạc – lớp mô thần kinh nằm ở phía sau mắt – các tia sáng lại hội tụ trước võng mạc, gây ra hiện tượng mờ mắt.

Cận thị thường xuất hiện trong giai đoạn trẻ em và tuổi vị thành niên. Cận thị có tính di truyền và thường xuất hiện trong các gia đình có người mắc tật khúc xạ này.

Một cuộc kiểm tra mắt đơn giản có thể chẩn đoán cận thị, và tình trạng này có thể được điều chỉnh bằng cách sử dụng kính đeo mắt, kính áp tròng, hoặc thực hiện phẫu thuật khúc xạ.

Các yếu tố nguy cơ gây ra cận thị ở trẻ:

Một số yếu tố gây ra cận thị ở trẻ

Sử dụng thiết bị điện tử quá mức

Sự bùng nổ của thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại và tivi đã làm giảm thời gian tham gia các hoạt động ngoài trời của trẻ. Thay vì vận động, nhiều trẻ em ngồi hàng giờ trước màn hình, ngay cả từ khi còn rất nhỏ. Đây là nguyên nhân chính làm tăng tỷ lệ cận thị trong những năm gần đây.

Nghiên cứu cho thấy, mỗi giờ dành cho các hoạt động nhìn gần mỗi tuần sẽ làm tăng nguy cơ mắc cận thị thêm 2%.

Cận thị ở trẻ trở thành mối lo ngại của nhiều bậc phụ huynh

Thời gian hoạt động ngoài trời ít

Với sự phát triển của xã hội, trẻ em ngày nay phải đối mặt với áp lực học tập cao từ gia đình và trường học. Điều này góp phần làm gia tăng tỷ lệ cận thị ở trẻ. Theo nghiên cứu, nếu một đứa trẻ dành 4 giờ mỗi ngày để học (ở khoảng cách 33cm) liên tục 5 ngày mỗi tuần, khiến thời gian hoạt động ngoài trời ít khiến nguy cơ mắc cận thị sẽ tăng lên 1,2 lần.

Các gia đình ở khu vực châu Á thường đặt nặng việc học tập, trong khi ở phương Tây, phụ huynh chú trọng đến các hoạt động thể chất ngoài trời nhiều hơn. Điều này lý giải vì sao tỷ lệ cận thị ở châu Á cao hơn so với các nước phương Tây.

Di truyền

Nghe có vẻ khó tin, nhưng thực tế cận thị có liên quan đến yếu tố di truyền. Cận thị do gen có thể được chia thành hai nhóm chính: cận thị bẩm sinh và cận thị di truyền từ bố mẹ.

Nhóm đầu tiên là cận thị bẩm sinh, thường gặp ở trẻ nhỏ và liên quan trực tiếp đến yếu tố di truyền. Trẻ em mắc cận thị dạng này thường có độ cận rất cao và tăng nhanh theo thời gian.

Nhóm thứ hai là cận thị di truyền từ bố mẹ, thường xuất hiện trong độ tuổi học đường. Nhóm này chịu tác động từ cả môi trường và gen di truyền. Trẻ có một trong hai phụ huynh mắc cận thị sẽ có nguy cơ bị cận thị cao gấp đôi, và nguy cơ này tăng lên 3-5 lần nếu cả bố lẫn mẹ đều bị cận.

Môi trường học tập và sinh hoạt không lý tưởng

Những thói quen không lành mạnh cũng góp phần làm suy giảm thị lực của trẻ. Một số yếu tố như:

Khoảng cách từ mắt đến sách vở không đảm bảo.

• Môi trường học tập và sinh hoạt thiếu ánh sáng phù hợp.
• Trẻ thiếu ngủ hoặc không ngủ đủ theo nhu cầu của lứa tuổi.

Ngoài ra, các yếu tố như trẻ sinh non hoặc nhẹ cân cũng có thể làm tăng nguy cơ cận thị so với trẻ khác.

Làm sao giúp trẻ cận thị nhìn rõ?

Cận thị có thể được điều trị bằng phẫu thuật mắt, nhưng phương pháp này thường không được áp dụng cho trẻ dưới 18 tuổi do chưa đủ trưởng thành về mặt sinh lý mắt. Do đó, các phương pháp chỉnh quang cận thị tối ưu cho trẻ em thường bao gồm việc sử dụng kính gọng hoặc kính Ortho-K (kính áp tròng ban đêm). 

Để theo dõi tiến triển của tật cận thị và điều chỉnh kính kịp thời, việc đưa trẻ đi khám mắt định kỳ (3-6 tháng một lần) là rất quan trọng. Nếu không thay kính đúng hạn, thị lực của trẻ có thể giảm sút, và việc sử dụng kính sai độ có thể khiến mắt phải điều tiết nhiều hơn, dẫn đến tăng cận thị nhanh chóng.

Các phương pháp điều trị cận thị hiện nay bao gồm:

Đeo kính gọng

Đeo kính gọng là phương pháp phổ biến nhất và thường được sử dụng để điều chỉnh cận thị. Đây là cách điều trị tạm thời, ít tốn kém và dễ dàng tiếp cận. Tuy nhiên, kính gọng có một số hạn chế như gây bất tiện trong các hoạt động thể thao, và có thể làm giảm tầm nhìn trong điều kiện thời tiết xấu như trời mưa. 

Hơn nữa, phương pháp này không điều trị triệt để và cần phải thay kính mới khi độ cận thay đổi.

Trẻ bị cận đeo kính gọng

Đeo kính áp tròng ban đêm chỉnh hình giác mạc (Ortho-k).

Ortho-K là phương pháp sử dụng kính áp tròng ban đêm để điều chỉnh tạm thời giác mạc, giúp giảm cận thị. Phương pháp này phù hợp cho trẻ dưới 18 tuổi hoặc những người không muốn phẫu thuật. 

Mặc dù Ortho-K có thể làm giảm cận thị trong thời gian đeo kính, khi ngừng sử dụng, giác mạc sẽ trở lại trạng thái cong ban đầu. Phương pháp này ít hiệu quả với cận thị nặng, chỉ mang lại hiệu quả tạm thời và có chi phí khá cao.

Đeo kính áp tròng mềm

Kính áp tròng mềm là một lựa chọn phổ biến nhờ tính thẩm mỹ cao và sự tiện lợi. Tuy nhiên, kính áp tròng có thể gây dị ứng hoặc khô mắt nếu mắt nhạy cảm. Ngoài ra, việc không vệ sinh đúng cách có thể dẫn đến viêm nhiễm mắt. Kính áp tròng cũng cần được thay định kỳ và chi phí cho mỗi lần thay có thể khá cao.

Việc nhận diện đúng nguyên nhân và áp dụng các giải pháp phù hợp không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc cận thị mà còn đảm bảo sự phát triển toàn diện cho trẻ. 

Để bảo vệ đôi mắt của trẻ em, gia đình, nhà trường, và xã hội cần chung tay xây dựng lối sống lành mạnh, môi trường học tập và vui chơi khoa học. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là sự đầu tư cho tương lai của mỗi đứa trẻ và cả cộng đồng.

Hãy đặt lịch khám với chuyên gia tại vivision để kiểm tra mắt cho trẻ và được nghe tư vấn kỹ hơn về các phương pháp điều trị cận thị cho trẻ.