Thành phần của nước mắt

Nước mắt được sản sinh từ tuyến lệ nằm ở góc ngoài của mí mắt. Các tuyến này lấy một số thành phần từ huyết tương để tạo ra nước mắt. Các thành phần chính bao gồm:

• Nước.
• Chất điện giải: Natri, kali, clorua, bicarbonate, magiê, và canxi (khiến nước mắt có vị mặn).
• Protein: Lysozyme, lactoferrin, lipocalin, và IgA (chỉ chiếm khoảng 1/10 protein trong huyết tương).
• Chất béo (Lipid).
• Dịch nhầy (Mucins).

Khô mắt và các nguyên nhân khô mắt

Khi lượng nước mắt không đủ để bôi trơn và bảo vệ mắt, chúng ta sẽ cảm thấy khó chịu, mắt đỏ, cộm, thậm chí ảnh hưởng đến thị lực.

Định nghĩa khô mắt

Bệnh khô mắt là một tình trạng phổ biến xảy ra khi nước mắt không đủ khả năng giữ ẩm và bôi trơn cho bề mặt nhãn cầu. Điều này có thể do nước mắt bị thiếu hụt do tăng bốc hơi hoặc không ổn định do nhiều nguyên nhân khác nhau. Khi đó, bề mặt của mắt không được cung cấp đủ độ ẩm, gây ra quá trình viêm và tổn thương.

Nước mắt có vai trò giữ cho bề mặt mắt mịn màng, thoải mái và đủ ẩm, loại bỏ bụi bẩn và bảo vệ mắt khỏi nhiễm trùng. Đôi mắt khỏe mạnh sẽ sản xuất nước mắt đủ và chất lượng trong ngày để duy trì sự cân bằng cho bề mặt nhãn cầu.

Tuy nhiên, một số bệnh lý; tác dụng của thuốc; môi trường sống; tính chất công việc phải dùng máy tính điện thoại thời gian dài và nhiều, hoặc do yếu tố thần kinh; các bệnh lý bề mặt nhãn cầu; quá trình lão hóa. Tất cà nguyên nhân này có thể làm giảm lượng và chất của nước mắt mà mắt tiết ra.

Khô mắt cũng có thể xảy ra khi nước mắt không có đúng loại thành phần cần thiết để loại bỏ các hạt hoặc giữ cho bề mặt mắt được bôi trơn tốt.

Khô mắt thường dẫn đến cay và rát, đỏ hoặc có cảm giác cộm ở mắt

Các nguyên nhân gây khô mắt

Có nhiều lý do dẫn đến khô mắt, trong đó có các nguyên nhân chính sau đây:

Tăng sự bay hơi của nước mắt: Điều này xảy ra khi nước mắt bay hơi quá nhanh, thường do các yếu tố môi trường như gió, không khí khô hoặc thời gian dài sử dụng màn hình. Các tình trạng như rối loạn tuyến meibomian, nơi các tuyến sản xuất lớp lipid của nước mắt bị tắc hoặc không hoạt động đúng cách, cũng có thể góp phần vào sự tăng bay hơi.

Thiếu thành phần của nước mắt: Nước mắt được cấu tạo từ nhiều thành phần khác nhau. Mỗi thành phần đóng một vai trò thiết yếu trong việc giữ ẩm và bảo vệ bề mặt nhãn cầu. Khi bất kỳ thành phần nào trong số này bị thiếu hụt, chức năng của nước mắt bị ảnh hưởng, dẫn đến hiện tượng khô mắt.

Giảm sản xuất nước mắt: Điều này có thể xảy ra do nhiều lý do, bao gồm tuổi tác (khi sản xuất nước mắt tự nhiên giảm), một số loại thuốc (như thuốc kháng histamine hoặc thuốc chống trầm cảm) hoặc các tình trạng bệnh lý (như hội chứng Sjögren).

Lão hóa: Lão hóa là một quá trình tự nhiên thường dẫn đến giảm sản xuất nước mắt và thay đổi thành phần nước mắt. Khi tuổi tác tăng lên, chức năng của các tuyến có thể giảm, dẫn đến giảm sản xuất nước mắt. Thêm vào đó, các tuyến meibomian chịu trách nhiệm tiết lipid để ngăn ngừa sự bốc hơi của nước mắt cũng có thể trở nên kém hiệu quả hơn.

Vì khô mắt xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau nên cũng có rất nhiều biện pháp có thể giúp điều trị khô mắt. Bạn cũng có thể tự thực hiện ngay tại nhà để làm dịu các triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu mà chứng khô mắt gây ra.

Sử dụng máy tính liên tục cũng dễ dẫn đến khô mắt

Điều trị khô mắt tại nhà sao cho hiệu quả

Tình trạng khô mắt hay gặp nhất với những người làm việc nhiều giờ trước máy tính. Nếu bạn là họ hãy tham khảo các cách điều trị khô mắt dưới đây:

Chườm ấm

Cấu tạo của nước mắt chủ yếu gồm lớp lipid, nước và chất nhầy. Mắt của bạn cần cả ba thành phần này để giữ ẩm và khỏe mạnh. Mí mắt bị viêm và bong tróc có thể làm tắc nghẽn các tuyến sản xuất lớp lipid dọc theo mép mí mắt và dẫn đến khô mắt.

Để điều trị khô mắt, làm dịu tình trạng kích ứng và giảm tắc nghẽn tuyến bờ mi, bạn hãy thực hiện các bước sau:

• Làm ướt một chiếc khăn mặt sạch bằng nước ấm
• Vắt khô và đắp lên mắt nhắm trong ít nhất một phút.
• Nhẹ nhàng ấn mép mí mắt bằng ngón tay để giúp làm giam tắc nghẽn.
• Làm ướt khăn thường xuyên để khăn luôn ấm.

Bạn có thể cần chườm ấm mỗi ngày để giúp giảm viêm, ngay cả sau khi mắt bạn đã khỏe hơn.

Vệ sinh bờ mi

Điều trị khô mắt bằng cách vệ sinh mi mắt rất đơn giản. Bạn có thể nhỏ một ít dầu gội đầu trẻ em hoặc xà phòng nhẹ lên đầu ngón tay và nhẹ nhàng miết theo hướng từ trên xuống với mi trên và từ trên xuống với mi dưới. Thao tác cần nhẹ nhàng để không làm tổn thương mắt.

Chớp mắt thường xuyên hơn

Tập trung vào màn hình máy tính sẽ khiến số lần chớp mắt giảm đi, lâu dài dễ dẫn đến khô mắt vì mỗi lần chớp mắt sẽ giúp dàn lại nước mắt bao phủ lên bề mặt nhãn cầu.

Để điều trị khô mắt, bạn hãy thực hiện theo quy tắc 20/20, nghĩa là nhắm mắt lại sau mỗi 20 phút trong 20 giây. Một mẹo đơn giản khác để giữ ẩm cho mắt khi ngồi máy tính là đặt màn hình thấp hơn tầm mắt. Bạn sẽ không phải mở to mắt, điều này có thể giúp làm chậm quá trình bốc hơi nước mắt giữa các lần chớp mắt.

Dinh dưỡng hợp lý

Để điều trị khô mắt bạn nên ăn các loại cá có dầu như cá hồi, cá ngừ, cá mòi, cá hồi vân,… Những loại cá này rất giàu axit béo omega-3, giúp tuyến sản xuất dầu trong mắt hoạt động tốt hơn, từ đó có thể làm giảm khô mắt. Ngoài ra quả óc chó, dầu thực vật (như dầu cải và dầu đậu nành) và hạt lanh cũng là những thực phẩm tự nhiên giàu omega-3.

Bên cạnh thực phẩm, bạn cũng có thể bổ sung axit béo omega-3 dưới dạng viên uống. Lưu ý trước khi dùng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.

Điều trị khô mắt bằng cách ăn nhiều thực phẩm giàu omega-3

Uống nước đầy đủ

Mọi bộ phận trong cơ thể bạn đều cần nước để khỏe mạnh, bao gồm cả mắt. Vì vậy uống nước đầy đủ mỗi ngày là cần thiết để giữ ẩm cho mắt cũng như các bộ phận khác. Tuy nhiên bạn không nên uống nước chỉ khi cảm thấy khát vì lúc đó cơ thể của bạn đã trong tình trạng thiếu nước.

Tốt nhất nên đều đặn uống 8 – 10 cốc nước trong ngày. Nếu bạn không thích nước lọc, bất kỳ loại chất lỏng nào khác không chứa cồn hoặc caffeine đều được. Thực phẩm giàu nước như dưa chuột và dưa hấu cũng rất lý tưởng để cung cấp nước cho cơ thể.

Bạn có thể tự xác định cơ thể mình có thiếu nước hay không bằng cách kiểm tra màu sắc nước tiểu. Nếu nước tiểu không màu hoặc có màu vàng nhạt, có thể bạn đã uống đủ nước.

Đeo kính bảo vệ mắt

Đeo kính có thể giúp bảo vệ mắt bạn khỏi gió và các tác nhân bên ngoài khiến nước mắt bốc hơi nhanh gây khô mắt. Ngoài ra bạn cũng nên tránh thổi luồng khí từ máy sấy tóc, máy điều hòa hoặc quạt trực tiếp vào mắt.

Sử dụng máy tạo độ ẩm

Sử dụng máy tạo độ ẩm có thể tăng thêm độ ẩm cho không khí, giúp lọc bụi và các hạt khác, từ đó điều trị khô mắt. Nếu không có máy tạo độ ẩm, bạn cũng có thể đặt một chậu nước gần lò sưởi hoặc bộ tản nhiệt để mang lại tác dụng tương tự.

Sử dụng thuốc nhỏ mắt không kê đơn

Thuốc nhỏ mắt không kê đơn có tác dụng giống như nước mắt và có thể điều trị khô mắt. Trên thị trường có rất nhiều loại thuốc nhỏ mắt khác nhau, một số loại có chứa nhiều chất bảo quản có hại và nếu dùng thường xuyên có thể gây kích ứng mắt. Vì vậy bạn chỉ nên sử dụng các loại thuốc nhỏ mắt là nước mắt nhân tạo được khuyên dùng, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.

Sử dụng thuốc nhỏ mắt để điều trị khô mắt

Cách phòng tránh khô mắt 

Tình trạng khô mắt dẫn đến nhiều bất tiện trong các hoạt động hàng ngày cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe mắt lâu dài. Vì vậy, bạn có thể tham khảo các mẹo đơn giản dưới đây để giúp mắt tránh bị khô:

Chớp mắt thường xuyên: Trong các hoạt động hàng ngày, chúng ta thường có thói quen tập trung cao độ nên dễ quên chớp mắt trong thời gian dài. Điều này khiến mắt bị khô và chớp mắt thường xuyên sẽ giúp phân phối nước mắt đều trên bề mặt mắt. Đồng thời, điều này sẽ làm sạch mắt, loại bỏ các dị vật và giữ cho bề mặt kết mạc và giác mạc luôn sạch.

Chườm ấm lên mắt: Chườm ấm lên mắt là một trong những cách hiệu quả để điều trị khô mắt. Phương pháp này sẽ làm dịu mắt và kích thích sự sản xuất nước mắt, giúp mắt thư giãn sau một ngày dài mệt mỏi.

Bạn có thể ngâm một chiếc khăn mặt vào nước nóng, sau đó vắt cho ẩm, đắp lên mắt khoảng 5 – 10 phút rồi rửa mắt bằng nước ấm. Nên thực hiện 2 – 3 lần mỗi ngày cho đến khi tình trạng khô mắt cải thiện rõ rệt.

Uống đủ nước: Uống đủ nước là yếu tố quan trọng để duy trì lối sống lành mạnh và đảm bảo sức khỏe tốt. Giữ cho cơ thể đủ nước giúp tất cả các bộ phận của cơ thể hoạt động bình thường, bao gồm cả mắt.

Nước giúp giữ ẩm cho mắt, đảm bảo sản xuất nước mắt đủ và ngăn ngừa khô mắt. Hãy chắc chắn uống ít nhất 8 cốc nước mỗi ngày, đừng đợi đến khi cảm thấy khát mới uống nước vì khi đó cơ thể đã mất nước. Nếu cần, mang theo một chai nước để uống khi cần.

Điều chỉnh độ sáng màn hình máy tính: Đối với những người làm việc văn phòng hoặc thường xuyên sử dụng máy tính, bạn nên điều chỉnh độ sáng và vị trí màn hình máy tính phù hợp.

Đeo kính bảo vệ: Nên đeo kính bảo vệ để tránh làm căng mắt. Thêm vào đó, sử dụng kính bơi có thể giúp giảm tiếp xúc của mắt với các hóa chất trong nước hồ bơi.

Đeo kính bảo vệ mắt để phòng và điều trị khô mắt

Ăn thực phẩm giàu omega-3: Chế độ ăn thiếu axit béo omega-3 có thể dẫn đến khô mắt. Vì vậy, việc tăng cường tiêu thụ các thực phẩm giàu omega-3 như cá, hạt lanh và quả óc chó là rất quan trọng để phòng tránh và điều trị khô mắt.

Dầu dừa: Dầu dừa có thể làm giảm sự khó chịu do khô mắt. Nó chứa các axit béo bảo vệ lớp màng của mắt và giảm sự bay hơi của nước mắt. Bạn có thể nhúng một miếng bông vào dầu dừa và áp lên mắt khoảng 10 phút. Nên thực hiện điều này ít nhất hai lần mỗi ngày để đạt hiệu quả điều trị khô mắt tốt nhất.

Dầu thầu dầu: Dầu thầu dầu hiệu quả trong việc giảm triệu chứng khô mắt. Axit ricinoleic trong dầu thầu dầu có tác dụng chống viêm, giảm ngứa mắt do khô mắt. Ngoài ra, nó giúp giảm sự bay hơi của nước mắt và hạn chế tình trạng khô mắt.

Giữ cho mắt sạch: Duy trì mắt sạch là rất quan trọng để ngăn ngừa và điều trị khô mắt, đặc biệt là khi tình trạng này kéo dài. Làm sạch mí mắt giúp loại bỏ bụi bẩn và cặn bã tích tụ, ngăn ngừa tắc nghẽn ống dẫn nước mắt. Nếu bạn thường xuyên trang điểm, hãy nhớ tẩy trang đều đặn.

Ăn nho: Nho giúp cấp ẩm cho mắt, bảo vệ màng mắt. Nho cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp giảm căng thẳng và viêm nhiễm ở mắt.

Ăn nho giúp cấp ẩm cho mắt, điều trị khô mắt

Khô mắt gây nhiều khó chịu gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và làm việc, một số biện pháp điều trị khô mắt nêu trên có thể góp phần giảm triệu các chứng do khô mắt gây ra, tuy nhiên nếu không cải thiện cần được thăm khám và tư vấn bởi các chuyên gia nhãn khoa để tìm được nguyên nhân cụ thể.

Đặt lịch với vivision ngay để được các bác sĩ khám mắt toàn diện để bảo vệ thị lực bạn nhé!