Cận thị đang trở thành một vấn đề sức khỏe mắt ngày càng phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội hiện đại với sự gia tăng việc sử dụng thiết bị điện tử và giảm thời gian hoạt động ngoài trời.
Tại sao lại cần phòng ngừa cận thị?
Cận thị là tật khúc xạ tại mắt dẫn tới nhìn xa mờ do trục nhãn cầu dài hơn hoặc do công suất tại bề mặt giác mạc biến đổi cao hơn so với bình thường. Cận thị thường bắt đầu từ khi còn nhỏ và có thể tiến triển trong suốt thời kỳ thanh thiếu niên và đầu tuổi trưởng thành.
Hiện nay khi có nhiều cha mẹ vẫn nghĩ cận thị chỉ là tật khúc xạ đơn thuần tại mắt và chỉ cần chỉnh kính cho con là sẽ dễ dàng kiểm soát được cận thị và không có biến chứng gì đáng ngại về lâu dài.
Tuy nhiên điều này là không chính xác, dù độ cận thị khởi phát của con có thể rất nhỏ hoặc chỉ ở mức độ trung bình, cận thị vẫn có thể tiến triển nhanh chóng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: tăng nhãn áp dẫn tới glocom; cận thị cao gây bong võng mạc và các bệnh lý hoàng điểm khác.
Bởi vậy khi con có các yếu tố nguy cơ khởi phát cận thị; hay thậm chí trẻ đang có quá trình tiến triển cận thị, chuyên gia y bác sĩ cần đánh giá, theo dõi sát sao để kịp thời kiểm soát và làm chậm quá trình tiến triển cận thị ở trẻ.
Việc phòng ngừa và kiểm soát cận thị từ sớm không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mắt của trẻ mà còn ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra trong tương lai.
Các yếu tố nguy cơ dẫn tới cận thị
Các yếu tố nguy cơ dẫn tới cận thị
Các yếu tố ảnh hưởng được các nghiên cứu khoa học hiện tại chỉ ra là một phần tác nhân dẫn tới khởi phát cận thị:
- Dân tộc: châu Á
- Di truyền: Nếu có bố mẹ mắc cận thị, nguy cơ cao trẻ cũng sẽ mắc cận thị.
- Thói quen sinh hoạt: Thời gian dài nhìn gần, đọc sách, sử dụng thiết bị điện tử mà không nghỉ ngơi đúng cách có thể làm tăng nguy cơ cận thị.
- Thiếu thời gian ngoài trời: Nghiên cứu cho thấy trẻ em không được tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên đủ có nguy cơ mắc cận thị cao hơn.
- Các vấn đề về hệ thống điều tiết tại mắt có thể là một trong những tác nhân dẫn tới mắt dễ khởi phát cận thị.
Phát hiện sớm và đánh giá nguy cơ
Việc phát hiện sớm tình trạng cận thị ở trẻ em là rất quan trọng để có biện pháp can thiệp kịp thời. Pre-myopia (tình trạng tiền cận thị) được xác định khi mắt của trẻ có độ khúc xạ ≤ +0.75D và > -0.50D.
Can thiệp là rất quan trọng trong giai đoạn tiền cận thị để làm chậm quá trình tiến triển của cận thị. Tiền cận thị được xác định thông qua đánh giá rủi ro về tiền sử gia đình mắc cận thị của trẻ, các yếu tố lối sống (ví dụ: thời gian và tư thế làm việc gần, thời gian sử dụng màn hình thiết bị điện tử, thời gian hoạt động ngoài trời) và kết quả của bài kiểm tra mắt toàn diện, bao gồm cả khúc xạ liệt điều tiết.
Các biện pháp phòng ngừa và điều trị
Khi trẻ được xác định trong giai đoạn tiền cận thị và có nhiều yếu tố nguy cơ tiến triển thành cận thị; trẻ có thể cần được theo dõi sát sao và chặt chẽ hơn từ cả phía chuyên gia y bác sĩ và phụ huynh:
- Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Hạn chế thời gian trẻ sử dụng máy tính, điện thoại, và các thiết bị điện tử khác. Luôn khuyến khích trẻ ngồi đúng tư thế và luôn đảm bảo khoảng cách đúng khi học bài, khi xem tivi hay sử dụng máy tính, điện thoại, ipad.
- Khuyến khích hoạt động ngoài trời: Các nghiên cứu cho thấy việc dành ít nhất 1-2 giờ mỗi ngày để hoạt động ngoài trời có thể giúp giảm nguy cơ mắc cận thị.
- Thăm khám định kỳ: trẻ có nhiều yếu tố nguy cơ cần được thăm khám ít nhất 3-6 tháng/lần và luôn lưu ý các triệu chứng của trẻ khi tham gia học tập trên lớp và các biểu hiện bình thường tại nhà như: nheo mắt khi nhìn bảng, khi xem tivi; cúi đầu sát lại gần hơn khi học bài, khi dùng điện thoại.
Hành trình phòng ngừa cận thị cho trẻ
Giáo dục và truyền thông
Nhận thức của công chúng về cận thị còn hạn chế, chủ yếu được coi là tình trạng lành tính dễ điều chỉnh bằng kính, kính áp tròng hoặc phẫu thuật khúc xạ. 4 Điều đáng lo ngại là cha mẹ coi cận thị là bất tiện về mặt quang học, thẩm mỹ và tốn kém.
Do đó, các y bác sĩ, chuyên gia nên giáo dục cha mẹ và trẻ em về các yếu tố nguy cơ gây cận thị, hậu quả tiềm ẩn của cận thị, nhu cầu khám mắt thường xuyên, các yếu tố lối sống có thể thay đổi và các lựa chọn khác nhau cũng như hiệu quả mong đợi của việc kiểm soát cận thị.
Thông tin này nên được truyền đạt thường xuyên cho cha mẹ và trẻ em bằng các từ ngữ thông dụng, dễ hiểu để tăng tính tương tác và nhận diện. Các tài liệu giấy và tài liệu trực tuyến có thể bổ sung cho giao tiếp trực tiếp tại phòng khám và đóng vai trò là tài liệu tham khảo giữa các lần khám.
Ngoài ra, các bác sĩ nên duy trì giao tiếp cởi mở và minh bạch với trẻ em và cha mẹ của các em để giải quyết mọi mối quan tâm hoặc câu hỏi liên quan đến việc kiểm soát cận thị.
Chăm sóc cá nhân
Hành trình cận thị của mỗi bệnh nhân là duy nhất và các bác sĩ nên tạo ra các kế hoạch điều trị tùy chỉnh có tính đến tỷ lệ tiến triển ước tính của trẻ, các yếu tố rủi ro và kết quả lâm sàng. Các thuật toán điều trị có triển vọng vì chúng cho phép phân tầng bệnh nhân dựa trên các yếu tố rủi ro của họ và hỗ trợ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất hoặc kết hợp các phương pháp đó cho từng trẻ bao gồm cả phán đoán lâm sàng và sở thích của bệnh nhân.
Hơn nữa, chúng cung cấp một lộ trình để điều chỉnh phương pháp điều trị dựa trên đáp ứng điều trị và sự tuân thủ, sử dụng các biện pháp khách quan.
Theo dõi, Tuân thủ và Triển vọng dài hạn
Theo dõi thường xuyên cho phép điều chỉnh kịp thời phương án điều trị, đảm bảo kết quả tối ưu và giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn. Để xác định lịch trình theo dõi phù hợp, hãy xem xét hiệu quả của phương pháp điều trị đã chọn, các biến chứng tiềm ẩn và sự tuân thủ của bệnh nhân đối với kế hoạch điều trị.
Sự tuân thủ; mức độ tin tưởng và thực hành theo lời khuyên của y bác sĩ là một yếu tố rất quan trọng trong việc kiểm soát cận thị vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công của các phương pháp điều trị kiểm soát cận thị. Để thúc đẩy sự tuân thủ, các bác sĩ nên áp dụng phương pháp tiếp cận (SIMPLE):
- Đơn giản hóa lộ trình điều trị,
- Truyền đạt kiến thức cho bệnh nhân,
- Thay đổi những quan điểm không đúng của bệnh nhân,
- Tạo niềm tin, quan hệ thân thiết với bệnh nhân,
- Linh hoạt theo trình độ hiểu biết của người bệnh và người nhà trong các cách giáo dục bệnh nhân.
- Theo dõi, đánh giá sự tuân thủ.
Ngoài ra, do các biến chứng về sức khỏe mắt của cận thị có thể tiến triển theo thời gian, kiểm soát cận thị không phải là giải pháp ngắn hạn tức thời mà là một hành trình suốt đời. Do đó, trẻ em và cha mẹ của chúng nên được giáo dục về tầm quan trọng của việc đánh giá thường xuyên dài hạn để theo dõi các biến chứng.
Do đó, việc kiểm soát cận thị là một quá trình đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện và cá nhân hóa. Phát hiện sớm, đánh giá rủi ro, theo dõi thường xuyên và đánh giá dài hạn là điều cần thiết cho hành trình này.
Bằng cách thúc đẩy việc tuân thủ các kế hoạch điều trị và duy trì giao tiếp cởi mở với bệnh nhân, các bác sĩ có thể kiểm soát cận thị hiệu quả và giảm thiểu các biến chứng tiềm ẩn của nó.
Kiểm soát cận thị là một quá trình toàn diện và cần sự can thiệp sớm cùng với một kế hoạch điều trị cá nhân hóa. Phát hiện sớm, đánh giá nguy cơ, và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là những yếu tố quan trọng trong hành trình này.
Việc duy trì thói quen khám mắt định kỳ, thay đổi lối sống và áp dụng các phương pháp điều trị có thể giúp trẻ em giảm thiểu sự tiến triển của cận thị và bảo vệ sức khỏe mắt trong suốt cuộc đời. Hãy nhớ rằng, kiểm soát cận thị là một hành trình dài hạn, đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết từ cả bác sĩ và phụ huynh.
Đặt lịch ngay tại vivision kid để trẻ được thăm khám đánh giá toàn diện và có lộ trình điều trị các tình trạng bệnh lý, tật khúc xạ tại mắt con phù hợp nhất.
