Nhiều người tự hỏi liệu có thể làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị để cải thiện tình trạng này. Hạn chế và rủi ro của việc tác động trực tiếp đến trục nhãn cầu là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn và các phương pháp điều trị cận thị hiện nay.
Khái niệm về trục nhãn cầu và cận thị
Trục nhãn cầu là khoảng cách giữa giác mạc ở phía trước mắt và điểm sau cùng của võng mạc. Đây là yếu tố quan trọng quyết định hình ảnh mà mắt thu được, vì ánh sáng phải hội tụ chính xác tại võng mạc để hình ảnh trở nên rõ nét.
Trục nhãn cầu dài bình thường dao động trong khoảng 22-24 mm ở người trưởng thành, một phạm vi lý tưởng giúp mắt duy trì khả năng nhìn rõ cả gần và xa.
Cận thị, hay còn gọi là “cận” là tình trạng mắt không thể nhìn rõ các vật thể ở xa. Mối quan hệ giữa trục nhãn cầu và cận thị rất mật thiết, vì trục nhãn cầu dài hơn bình thường là một trong những yếu tố chính gây ra cận thị, đặc biệt là trong các trường hợp cận thị tiến triển.
Trục nhãn cầu là khoảng cách giữa giác mạc ở phía trước mắt và điểm sau cùng của võng mạc
Nguyên nhân làm dài trục nhãn cầu trong cận thị
Dưới đây là các yếu tố chính tác động đến sự dài ra của trục nhãn cầu và gây cận thị.
Yếu tố di truyền
Nếu trong gia đình có người mắc cận thị, nguy cơ phát triển cận thị, đặc biệt là cận thị nặng, sẽ cao hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ em có cha mẹ mắc cận thị có khả năng cao bị mắc cận thị, đặc biệt khi chúng có thói quen làm việc gần hoặc tiếp xúc với các yếu tố môi trường không tốt cho mắt.
Nghiên cứu di truyền cũng cho thấy rằng có những gen liên quan đến sự phát triển của nhãn cầu và sự điều tiết của mắt. Những gen này ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của nhãn cầu, và khi các yếu tố di truyền kết hợp với yếu tố môi trường, trục nhãn cầu có thể phát triển quá mức, dẫn đến cận thị.
Yếu tố môi trường
Một trong những yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ cận thị là thói quen làm việc gần trong thời gian dài. Các hoạt động như đọc sách, làm bài tập, hay sử dụng máy tính, điện thoại di động liên tục có thể gây ra sự điều tiết kéo dài cho mắt. Khi mắt phải điều chỉnh để nhìn gần quá lâu, các cơ mắt và võng mạc sẽ bị kích thích mạnh mẽ, dẫn đến sự phát triển của trục nhãn cầu và hình thành cận thị.
Thói quen làm việc gần trong thời gian dài là nguyên nhân làm dài trục nhãn cầu trong cận thị
Việc thiếu ánh sáng tự nhiên và không dành đủ thời gian hoạt động ngoài trời cũng là yếu tố tác động đến sự phát triển của trục nhãn cầu. Các nghiên cứu cho thấy rằng trẻ em và người lớn dành ít thời gian dưới ánh sáng tự nhiên, như chơi thể thao ngoài trời hoặc đi bộ, có nguy cơ mắc cận thị cao hơn.
Ánh sáng tự nhiên giúp điều chỉnh sự phát triển của nhãn cầu, ngược lại việc thiếu sáng sẽ thúc đẩy sự phát triển không bình thường của trục nhãn cầu.
Các phương pháp hiện tại điều chỉnh cận thị nhưng không làm ngắn trục nhãn cầu
Dưới đây là những phương pháp điều chỉnh cận thị phổ biến nhưng không làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị:
Sử dụng kính đeo gọng và kính áp tròng
Kính gọng và kính áp tròng là hai phương pháp phổ biến nhất để điều chỉnh cận thị. Chúng hoạt động bằng cách thay đổi cách ánh sáng đi qua mắt, đảm bảo ánh sáng hội tụ chính xác lên võng mạc thay vì trước võng mạc như trong cận thị.
Tuy nhiên, những phương pháp này chỉ điều chỉnh hội tụ ánh sáng và không thay đổi cấu trúc giải phẫu của mắt, đặc biệt là không làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị.
Sử dụng kính gọng điều chỉnh cận thị nhưng không làm ngắn trục nhãn cầu
Kính gọng và kính áp tròng giúp cải thiện tầm nhìn tức thời, nhưng chúng không tác động đến chiều dài của trục nhãn cầu. Điều này có nghĩa là mặc dù người sử dụng có thể thấy rõ hơn, trục nhãn cầu vẫn tiếp tục dài ra nếu không có biện pháp can thiệp khác.
Phẫu thuật khúc xạ (LASIK, SMILE, PRK)
Phẫu thuật khúc xạ là một phương pháp phổ biến khác giúp điều chỉnh cận thị. Ba phương pháp chính trong nhóm này là LASIK, SMILE và PRK, đều tác động đến bề mặt giác mạc để thay đổi độ cong và độ hội tụ của ánh sáng, giúp người cận thị nhìn rõ hơn.
Phẫu thuật LASIK (Laser in Situ Keratomileusis)
Phẫu thuật LASIK sử dụng tia laser để tạo một lớp mỏng trên giác mạc và thay đổi hình dạng của nó, giúp ánh sáng hội tụ đúng vào võng mạc. Mặc dù phương pháp này rất hiệu quả trong việc điều chỉnh tầm nhìn, LASIK không thay đổi chiều dài của trục nhãn cầu và do đó không làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị.
SMILE là một phương pháp phẫu thuật khúc xạ tiên tiến hơn, trong đó tia laser được sử dụng để tạo ra một khối mô nhỏ trong giác mạc, sau đó lấy ra để thay đổi độ cong của giác mạc. Tuy nhiên, giống như LASIK, SMILE không ảnh hưởng đến chiều dài của trục nhãn cầu.
Phẫu thuật khúc xạ SMILE
Phẫu thuật PRK (Photorefractive Keratectomy)
PRK là một phương pháp khác dùng tia laser để chỉnh sửa giác mạc. Phương pháp này cũng tác động đến bề mặt giác mạc, giúp cải thiện khả năng hội tụ ánh sáng, nhưng không làm làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị.
Nghiên cứu và phương pháp can thiệp tiềm năng làm ngắn trục nhãn cầu
Cận thị do trục nhãn cầu dài ra có thể gây ra những vấn đề về tầm nhìn. Mặc dù hiện tại có nhiều phương pháp điều trị, nhưng không có phương pháp nào có thể làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị trực tiếp. Dưới đây là những phương pháp đang được nghiên cứu:
- Atropine liều thấp: Atropine liều thấp (0,01%) giúp làm chậm tốc độ dài ra của trục nhãn cầu, đặc biệt ở trẻ em, nhưng không đảo ngược quá trình này. Phương pháp này chỉ kiểm soát sự tiến triển cận thị.
- Chỉnh hình trục nhãn cầu (Orthokeratology): Kính áp tròng cứng ban đêm giúp cải thiện thị lực tạm thời bằng cách thay đổi hình dạng giác mạc, nhưng không tác động đến chiều dài trục nhãn cầu.
- Nghiên cứu chỉnh sửa cấu trúc nhãn cầu: Các nghiên cứu thử nghiệm đang tiến hành để can thiệp vào sự phát triển của trục nhãn cầu. Tuy nhiên, chưa có phương pháp thực tế nào được áp dụng rộng rãi.
Nghiên phương pháp Atropine liều thấp (0,01%) giúp làm chậm tốc độ dài ra của trục nhãn cầu
Tóm lại, mặc dù có các phương pháp điều trị kiểm soát sự phát triển cận thị, nhưng không có giải pháp trực tiếp làm ngắn trục nhãn cầu, và các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục để tìm ra phương pháp hiệu quả hơn.
Hạn chế và rủi ro của việc tác động trực tiếp đến trục nhãn cầu
Mặc dù việc làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị là một mục tiêu tiềm năng, nhưng các phương pháp can thiệp trực tiếp đến trục nhãn cầu vẫn đối mặt với một số rủi ro và hạn chế.
- Cấu trúc nhãn cầu mỏng manh: Trục nhãn cầu dài thường đi kèm với các nguy cơ như thoái hóa võng mạc, bong võng mạc và nhược thị. Việc tác động trực tiếp vào cấu trúc này có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng, đặc biệt nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
- Giới hạn công nghệ y học hiện tại: Hiện tại, các phương pháp phẫu thuật hay chỉnh sửa cấu trúc mắt chủ yếu tập trung vào giác mạc và thủy tinh thể, thay vì tác động vào trục nhãn cầu. Điều này giới hạn khả năng làm ngắn trục nhãn cầu ở mắt cận thị, và chưa có giải pháp hiệu quả nào để thay đổi chiều dài trục mắt một cách an toàn.
- Rủi ro lâu dài: Tác động trực tiếp đến trục nhãn cầu có thể dẫn đến các hậu quả không lường trước được, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị giác và sức khỏe mắt lâu dài. Các nghiên cứu tiếp tục được thực hiện để tìm ra phương pháp an toàn hơn, nhưng hiện tại, vẫn cần sự cẩn trọng khi xem xét các can thiệp này.
Tác động trực tiếp đến trục nhãn cầu có thể dẫn đến các hậu quả về mắt
Ngăn ngừa và hạn chế tiến triển cận thị
Việc làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị là một mục tiêu trong điều trị, nhưng ngoài việc tìm kiếm giải pháp đó, việc phòng ngừa và hạn chế tiến triển cận thị cũng đóng vai trò quan trọng.
Các phương pháp điều trị giúp hạn chế tiến triển cận thị
Các phương pháp điều trị kiểm soát cận thị như kính Orthokeratology hay kính hai tròng/đa tròng rất hiệu quả, đặc biệt là với trẻ em. Các phương pháp này giúp điều chỉnh thị lực mà không cần tác động trực tiếp đến trục nhãn cầu. Ngoài ra, thuốc nhỏ mắt Atropine liều thấp cũng được bác sĩ chỉ định để làm chậm sự tiến triển của cận thị.
Điều chỉnh thói quen sinh hoạt
Để phòng ngừa và kiểm soát sự tiến triển của cận thị, điều chỉnh thói quen sinh hoạt đóng vai trò quan trọng. Giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử và đọc sách ở khoảng cách quá gần là một yếu tố cần thiết. Đặc biệt, dành ít nhất 2 giờ mỗi ngày để tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên ngoài trời giúp mắt phát triển một cách khỏe mạnh.
Khám mắt định kỳ
Khám mắt định kỳ là bước quan trọng để đánh giá sự phát triển của cận thị và trục nhãn cầu. Việc phát hiện kịp thời sự thay đổi giúp can thiệp sớm và điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.
Hy vọng bài viết trên đây đã giải đáp cho bạn những thắc mắc liên quan đến vấn đề làm ngắn trục mắt ở mắt cận thị. Bảo vệ sức khỏe đôi mắt cho trẻ ngay từ hôm nay! Thực hiện kiểm tra tại nhà và đến vivision để được tư vấn chuyên sâu về sức khỏe mắt của bé yêu.
