Thuốc nhỏ mắt atropin 0.5% là loại thuốc được chỉ định phổ biến trong điều trị nhiều bệnh lý về mắt. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cũng có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Vậy thuốc mắt atropin 0.5% có tác dụng phụ gì, cùng tìm hiểu.

Thuốc nhỏ mắt atropin 0.5% là thuốc gì?

Thuốc nhỏ mắt atropin 0.5% là một sản phẩm chuyên dụng trong y học nhãn khoa, được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh lý liên quan đến mắt. Hoạt chất chính trong thuốc là atropin sulfat ở nồng độ 0.5%, một chất kháng muscarin, có tác dụng điều chỉnh các phản xạ của cơ mắt và giúp giãn đồng tử. 

Thuốc mắt atropin 0.5% thường được chỉ định trong các trường hợp như: Điều trị rối loạn điều tiết mắt, giãn đồng tử trong các thủ thuật nhãn khoa, hoặc kiểm soát sự tiến triển của cận thị ở trẻ em.

Atropin là một chất có nguồn gốc từ tự nhiên, chủ yếu từ các cây họ cà như cây cà độc dược (Datura stramonium). Trong y học, atropin được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác nhau, từ điều trị rối loạn tiêu hóa, chống loạn nhịp tim đến việc sử dụng trong nhãn khoa để giãn đồng tử. Đối với thuốc nhỏ mắt atropin 0.5%, mục tiêu chính là giúp xác định chính xác các tật khúc xạ, đồng thời giảm sự căng thẳng của cơ mắt.

Thuốc mắt atropin 0.5% được bào chế dưới dạng dung dịch, giúp dễ dàng hấp thu qua màng niêm mạc mắt và tác động trực tiếp lên cơ co giãn của mắt. Tuy nhiên, bên cạnh những công dụng hữu ích, thuốc cũng mang theo những nguy cơ về tác dụng phụ, đặc biệt khi sử dụng lâu dài hoặc không tuân thủ đúng liều lượng. Chính vì vậy, hiểu rõ về cơ chế hoạt động của thuốc là rất cần thiết trước khi quyết định sử dụng.

Thuốc mắt nhỏ atropin 0.5%

Cơ chế hoạt động của thuốc nhỏ mắt atropin 0.5%

Thuốc mắt atropin 0.5% hoạt động dựa trên cơ chế kháng muscarin. Đây là một loại chất có khả năng ức chế acetylcholin – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong cơ thể. Acetylcholin có vai trò kích hoạt các thụ thể muscarinic tại các cơ quan chịu sự điều khiển của hệ phó giao cảm, bao gồm cả mắt. 

Khi sử dụng atropin, chất này sẽ cạnh tranh với acetylcholin để chiếm chỗ ở các thụ thể muscarinic, làm giảm tác dụng của acetylcholin. Từ đó, ức chế hoạt động của hệ phó giao cảm.

Cụ thể, khi được nhỏ vào mắt, atropin 0.5% sẽ tác động lên cơ vòng của mống mắt, làm giãn đồng tử. Điều này giúp ức chế khả năng điều tiết của mắt, từ đó làm giảm căng thẳng cơ mắt, ngăn chặn sự tiến triển của cận thị ở trẻ em. Đồng thời, sự giãn đồng tử này cũng được sử dụng trong các thủ thuật kiểm tra đáy mắt hoặc phẫu thuật mắt, giúp bác sĩ có thể quan sát rõ hơn các chi tiết trong mắt.

Tuy nhiên, cơ chế tác động này cũng đồng nghĩa với việc thuốc nhỏ mắt atropin 0.5% có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Việc ức chế hoạt động của acetylcholin không chỉ ảnh hưởng đến mắt mà còn có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác. Điều này giải thích lý do tại sao việc sử dụng atropin 0.5% cần được thực hiện một cách cẩn thận và có sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.

Tác dụng không mong muốn của atropin 0.5%

Mặc dù thuốc nhỏ mắt atropin 0.5% có nhiều lợi ích trong điều trị các bệnh lý về mắt, nhưng việc sử dụng thuốc này cũng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Các tác dụng phụ này không chỉ giới hạn ở mắt mà còn có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

Thường gặp

• Toàn thân: Một số tác dụng phụ toàn thân có thể gặp phải khi sử dụng thuốc bao gồm khô miệng, khó nuốt, khó phát âm, cảm giác khát, sốt cao, và giảm tiết dịch ở phế quản. Những triệu chứng này xảy ra do atropin có khả năng ức chế hoạt động của hệ phó giao cảm, làm giảm tiết dịch trong cơ thể.
• Mắt: Tác dụng phụ phổ biến nhất tại mắt khi sử dụng atropin 0.5% là giãn đồng tử quá mức, dẫn đến mất khả năng điều tiết của mắt và sợ ánh sáng. Người dùng có thể cảm thấy khó khăn khi nhìn rõ trong điều kiện ánh sáng mạnh, gây mỏi mắt và đau mắt khi tiếp xúc với ánh sáng.
• Tim – mạch: Atropin có thể ảnh hưởng đến hệ tim mạch, gây ra hiện tượng chậm nhịp tim thoáng qua, sau đó là nhịp tim nhanh, cảm giác trống ngực, và thậm chí là loạn nhịp tim. Những người có tiền sử bệnh tim cần thận trọng khi sử dụng thuốc này.
• Thần kinh trung ương: Một số người dùng có thể gặp phải các tác dụng phụ liên quan đến thần kinh trung ương, bao gồm lú lẫn, hoang tưởng, và dễ bị kích thích. Đây là những tác dụng phụ nghiêm trọng cần được theo dõi cẩn thận.

Ít gặp

• Toàn thân: Ngoài các tác dụng phụ thường gặp, thuốc nhỏ mắt atropin 0.5% còn có thể gây ra phản ứng dị ứng, da bị đỏ ửng và khô, thậm chí nôn mửa. Những triệu chứng này thường không nguy hiểm, nhưng vẫn cần được theo dõi kỹ.
• Tiết niệu: Một số trường hợp hiếm gặp hơn liên quan đến tình trạng đái khó, đặc biệt là ở người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý về hệ tiết niệu.
• Tiêu hóa: Sử dụng thuốc có thể gây giảm trương lực và nhu động của ống tiêu hóa, dẫn đến tình trạng táo bón kéo dài, đặc biệt khi sử dụng trong thời gian dài.
• Thần kinh trung ương: Người dùng cũng có thể gặp các triệu chứng liên quan đến thần kinh trung ương như lảo đảo, choáng váng, và mất thăng bằng. Những tác dụng này hiếm khi gặp, nhưng vẫn cần được lưu ý.

Lưu ý khi sử dụng thuốc nhỏ mắt atropin 0.5%

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc mắt atropin 0.5%, người dùng cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng:

• Thận trọng với người có tiền sử hoặc bị tăng áp lực nội nhãn: Người bệnh có tiền sử tăng áp lực nội nhãn hoặc những vấn đề liên quan đến bệnh lý mắt như tăng nhãn áp cần đặc biệt thận trọng. Atropin 0.5% có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh và gây ra các vấn đề nghiêm trọng về thị lực nếu không được kiểm tra định kỳ bởi bác sĩ.
• Chỉ sử dụng nhỏ mắt, không dùng để tiêm: Thuốc này chỉ được sử dụng dưới dạng nhỏ mắt, không được sử dụng cho mục đích tiêm hoặc các dạng khác. Sử dụng sai cách có thể gây hại cho sức khỏe và tạo ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
• Không dùng thuốc quá hạn: Trước khi sử dụng người dùng cần kiểm tra kỹ hạn sử dụng và chất lượng dung dịch. Không nên sử dụng thuốc đã hết hạn hoặc dung dịch có dấu hiệu biến chất, biến màu, hoặc vẩn đục.
• Tránh nhiễm khuẩn: Để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn khi sử dụng thuốc, người dùng cần tránh để đầu lọ thuốc chạm vào mí mắt hoặc bất kỳ bề mặt nào. Nhiễm khuẩn có thể làm hỏng chất lượng dung dịch và dẫn đến nhiễm trùng mắt.
• Tuân thủ liều lượng và chỉ định của bác sĩ: Người dùng cần tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn sử dụng của bác sĩ khi dùng thuốc nhỏ mắt atropin 0.5%. Việc tự ý tăng hoặc giảm liều lượng có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng và làm giảm hiệu quả điều trị.

Lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt atropin 0.5%

Thuốc nhỏ mắt atropin 0.5% là một phương pháp điều trị hiệu quả cho các bệnh lý về mắt, đặc biệt là trong việc kiểm soát cận thị và giãn đồng tử. Tuy nhiên, như bất kỳ loại thuốc nào, thuốc cũng có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng, người dùng cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, kiểm tra hạn sử dụng của thuốc và chú ý đến các phản ứng bất thường. 

Việc sử dụng atropin 0.5% không đúng cách có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe mắt cũng như cơ thể. Chính vì vậy, nếu có bất kỳ thắc mắc hay dấu hiệu bất thường nào khi dùng thuốc, người dùng nên liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và xử lý kịp thời.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến việc sử dụng thuốc nhỏ mắt atropin 0.5%, hãy nhắn tin cho chúng tôi qua Zalo để được tư vấn và giải đáp thắc mắc từ các chuyên gia.