Nhược thị là một trong những vấn đề thị lực phổ biến ở trẻ nhỏ và người lớn, có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị nhược thị.
Định nghĩa về nhược thị
Nhược thị, còn được gọi là “mắt lười,” là một tình trạng giảm thị lực ở một hoặc cả hai mắt. Tình trạng này thường phát triển từ khi còn nhỏ và nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn ở mắt bị ảnh hưởng.
Điều đáng chú ý là mắt có thể trông hoàn toàn bình thường nhưng vẫn bị suy giảm chức năng thị giác. Các nguyên nhân chính dẫn đến mắt lười bao gồm lác mắt, tật khúc xạ hoặc các bệnh về mắt gây cản trở quá trình phát triển thị lực bình thường.
Trẻ bị nhược thị
Nguyên nhân của nhược thị
Nhược thị có thể phát sinh do nhiều yếu tố khác nhau, nguyên nhân nhược thị chủ yếu liên quan đến sự phát triển bất thường của mắt trong giai đoạn đầu đời.
Lác mắt
Lác mắt là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nhược thị. Khi hai mắt không nhìn thẳng vào cùng một điểm, não sẽ bỏ qua tín hiệu từ một trong hai mắt để tránh nhìn hai hình ảnh cùng lúc. Quá trình này khiến mắt bị bỏ qua không phát triển thị lực bình thường, dẫn đến bệnh mắt lười.
Bất đồng khúc xạ
Bất đồng khúc xạ là khi có sự chênh lệch lớn về độ khúc xạ giữa hai mắt. Khi một mắt có thị lực tốt hơn, mắt yếu hơn sẽ bị não bỏ qua và dẫn đến tình trạng nhược thị. Sự chênh lệch này có thể xảy ra khi một mắt bị cận thị, viễn thị hoặc loạn thị.
Nếu không được phát hiện và điều chỉnh kịp thời, mắt yếu sẽ ngày càng bị bỏ quên và mất khả năng hoạt động hiệu quả. Điều trị bất đồng khúc xạ thường bao gồm việc đeo kính hoặc kính áp tròng điều chỉnh độ cho cả hai mắt nhằm khôi phục thị lực.
Tật khúc xạ
Những tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị không được điều chỉnh cũng có thể gây ra mắt lười. Nếu một hoặc cả hai mắt bị tật khúc xạ nhưng không được điều chỉnh kịp thời bằng kính mắt hoặc kính áp tròng, thị lực của mắt sẽ không phát triển đúng cách.
Bệnh mắt gây cản trở trục quang học thị giác
Các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, sụp mí mắt, hoặc các bệnh bẩm sinh gây cản trở ánh sáng vào mắt cũng có thể là nguyên nhân gây nhược thị. Những bệnh này ngăn ánh sáng tiếp cận võng mạc, dẫn đến sự phát triển bất thường của thị lực.
Bệnh mắt gây cản trở trục quang học thị giác
Triệu chứng của nhược thị
Nhược thị thường không có các triệu chứng dễ nhận biết, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, có một số triệu chứng nhược thị phổ biến mà phụ huynh nên chú ý để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Nhìn mờ
Dấu hiệu rõ ràng nhất của nhược thị là mắt bị nhìn mờ. Người bệnh có thể khó khăn trong việc nhìn các vật thể ở khoảng cách xa hoặc gần. Thị lực của mắt bị ảnh hưởng và không thể cải thiện đáng kể bằng cách đeo kính hoặc kính áp tròng.
Ngoài ra, bệnh có thể khiến mắt bị lệch hoặc kém linh hoạt khi nhìn theo các hướng khác nhau. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn, đặc biệt là ở trẻ em trong giai đoạn phát triển thị lực.
Ánh đồng tử trắng (trong trường hợp trẻ đục thủy tinh thể)
Một trong những dấu hiệu đặc biệt của nhược thị do đục thủy tinh thể là ánh đồng tử trắng. Khi ánh sáng chiếu vào mắt, bạn có thể thấy một đốm trắng tại vị trí của đồng tử, đây là dấu hiệu cần chú ý.
Lác mắt
Lác mắt, khi mắt không thể nhìn thẳng về cùng một hướng, không chỉ là nguyên nhân gây nhược thị mà còn là triệu chứng phổ biến của tình trạng này. Nếu mắt lệch ra ngoài, trong hoặc lên xuống một cách bất thường, đó là dấu hiệu của bệnh.
Tình trạng này có thể khiến não bộ ưu tiên sử dụng mắt khỏe hơn, dẫn đến mắt yếu càng bị bỏ qua và thị lực giảm sút. Điều trị sớm bằng cách chỉnh kính, phẫu thuật, hoặc bịt mắt khỏe có thể giúp cân bằng hoạt động của cả hai mắt và cải thiện thị lực.
Nheo mắt, nghiêng đầu khi nhìn
Trẻ bị nhược thị thường có xu hướng nheo mắt hoặc nghiêng đầu khi nhìn các vật thể để cố gắng sử dụng mắt mạnh hơn. Đây là dấu hiệu cho thấy thị lực của mắt yếu không phát triển bình thường.
Nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập và sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Ngoài ra, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc nhận biết màu sắc, phối hợp giữa tay và mắt, hoặc tham gia vào các hoạt động yêu cầu thị lực chính xác, như vẽ hay chơi thể thao.
Điều trị nhược thị như thế nào?
Việc điều trị nhược thị cần bắt đầu càng sớm càng tốt để đạt được hiệu quả tốt nhất. Các cách điều trị nhược thị sẽ khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng.
Chỉnh kính
Trong trường hợp nhược thị do tật khúc xạ, chỉnh kính là phương pháp điều trị phổ biến nhất. Bằng cách đeo kính đúng độ, mắt có thể được hỗ trợ phát triển thị lực bình thường.
Ngoài việc đeo kính, bác sĩ có thể khuyến khích trẻ thực hiện các bài tập thị giác nhằm kích thích hoạt động của mắt yếu. Các bài tập này giúp cải thiện khả năng tập trung và phối hợp của mắt, từ đó thúc đẩy sự phát triển thị lực hiệu quả hơn. Điều trị sớm và kiên trì là yếu tố quan trọng để cải thiện mắt lườithành công.
Hạn chế sử dụng mắt lành
Phương pháp này bao gồm việc buộc mắt khỏe phải “nghỉ ngơi” để kích thích mắt yếu phát triển thị lực.
- Phương pháp bịt mắt: Bịt mắt là phương pháp phổ biến nhất. Bằng cách che mắt khỏe trong một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày, mắt yếu sẽ được kích thích để cải thiện thị lực.
- Phương pháp gia phạt: Phương pháp này liên quan đến việc sử dụng thuốc hoặc kính để làm mờ mắt khỏe, buộc mắt yếu phải hoạt động nhiều hơn. Đây là cách giúp kích thích sự phát triển thị lực của mắt nhược thị.
Kích thích mắt nhược thị
Ngoài việc sử dụng kính và bịt mắt, các bài tập kích thích mắt yếu cũng là phương pháp hỗ trợ hiệu quả. Một số phương pháp kích thích thị lực bao gồm:
- Xâu hạt cườm: Đây là bài tập giúp cải thiện khả năng phối hợp giữa mắt và tay, từ đó giúp kích thích phát triển thị lực ở mắt nhược.
- Tập tô màu, vẽ tranh: Các bài tập như tô màu hoặc vẽ tranh không chỉ giúp kích thích mắt yếu mà còn giúp trẻ phát triển khả năng quan sát chi tiết.
- Tập phần mềm nhược thị: Hiện nay, có nhiều phần mềm được thiết kế đặc biệt để giúp điều trị bệnh. Trẻ có thể thực hiện các bài tập thị lực trên máy tính hoặc thiết bị di động dưới sự giám sát của bác sĩ.
Tập mắt giúp giảm nhược thị
Tiến triển và biến chứng
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhược thị có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Một trong những biến chứng phổ biến nhất là mất thị lực vĩnh viễn ở mắt bị ảnh hưởng. Điều này có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và khả năng thực hiện các công việc hàng ngày.
Bên cạnh đó, nhược thị cũng có thể dẫn đến lác mắt vĩnh viễn, gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến khả năng nhìn 3 chiều.
Phòng tránh nhược thị
Phòng tránh nhược thị cần bắt đầu từ sớm, ngay từ khi trẻ còn nhỏ. Một trong những biện pháp quan trọng nhất là khám sàng lọc thị lực định kỳ cho trẻ. Bằng cách phát hiện sớm các vấn đề về mắt, bác sĩ có thể can thiệp kịp thời và ngăn ngừa tình trạng này. Ngoài ra, việc cho trẻ đeo kính đúng độ và điều chỉnh thị lực kịp thời cũng là yếu tố quan trọng trong việc phòng tránh.
Nhược thị là một tình trạng cần được quan tâm và điều trị kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng đến thị lực. Bằng cách hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị, bạn có thể giúp bảo vệ sức khỏe mắt của mình và người thân. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến nhược thị, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia.
Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào của nhược thị, hãy gọi điện hoặc nhắn tin qua Zalo cho vivision để được các chuyên gia tư vấn kịp thời.
