Cách bịt mắt chữa nhược thị – Làm sao cho hiệu quả?

Bài viết được thẩm định bởi Khúc xạ Nhãn khoa Lê Sang Sang

vào ngày 29/04/2024

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách bịt mắt chữa nhược thị hiệu quả nhất và cung cấp một số lưu ý quan trọng khi áp dụng phương pháp điều trị nhược thị này cho trẻ.

Nhược thị là gì?

Nhược thị là thuật ngữ y học dùng để chỉ tình trạng giảm thị lực ở một hoặc cả hai mắt mà không có nguyên nhân thực thể rõ ràng trên mắt. Trong tiếng Anh, nhược thị được gọi là “amblyopia” hoặc “lazy eye”. Tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ nhỏ và có thể gây mất thị lực vĩnh viễn ở mắt bị ảnh hưởng nếu không được điều trị kịp thời.

Có một số nguyên nhân dẫn đến nhược thị, bao gồm:

  • Lác/lé: Lác (lé) mắt là tình trạng mất cân đối trong việc điều khiển cơ mắt, làm cho hai mắt không nhìn cùng một hướng. Để tránh nhìn đôi, não bỏ qua hình ảnh từ mắt lệch, dẫn đến nhược thị ở mắt đó.
  • Chênh lệch khúc xạ: Chênh lệch bức xạ hoặc bất đồng khúc xạ, xảy ra khi có sự khác biệt lớn về độ khúc xạ giữa hai mắt, làm cho một mắt bị mờ và não không sử dụng hình ảnh từ mắt đó.
  • Tắc nghẽn tầm nhìn: Xảy ra khi có một trở ngại vật lý như đục thủy tinh thể, sụp mí mắt hoặc bất kỳ nguyên nhân nào khác ngăn cản ánh sáng đi vào mắt và hình ảnh rõ ràng không thể đến võng mạc.

Việc điều trị nhược thị thường bao gồm các phương pháp như đeo kính, bịt mắt, gia phạt hoặc phẫu thuật trong những trường hợp cần thiết. Điều quan trọng là phát hiện và điều trị sớm để ngăn chặn mất thị lực vĩnh viễn.

Nhược thị là gì

Nhược thị là gì

Có những phương pháp điều trị nhược thị nào? 

Có nhiều phương pháp điều trị nhược thị. Trong đó, một số phương pháp thường được sử dụng bao gồm:

  • Điều chỉnh tật khúc xạ: Sử dụng kính mắt hoặc kính áp tròng để điều chỉnh các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị. Sự điều chỉnh này giúp cung cấp hình ảnh rõ nét hơn cho mắt bị nhược thị, giúp não nhận và xử lý hình ảnh từ mắt yếu một cách hiệu quả hơn.
  • Bịt mắt lành, kích thích mắt nhược thị: Cách bịt mắt chữa nhược thị còn được gọi là patching, liên quan đến việc che mắt lành bằng băng để buộc mắt yếu phải làm việc nhiều hơn. Điều này kích thích sự phát triển thị giác ở mắt bị nhược thị, giúp cải thiện thị lực.
  • Gia phạt: Sử dụng các thuốc nhỏ mắt như atropine để làm mờ tạm thời mắt lành, buộc mắt yếu phải hoạt động nhiều hơn. Đây là một phương pháp thay thế cho việc dùng băng che mắt, giúp đạt hiệu quả tương tự mà không cần sử dụng băng.
  • Phẫu thuật: Trong các trường hợp nghiêm trọng, khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể được thực hiện. Phẫu thuật có thể bao gồm việc điều chỉnh cơ mắt để cải thiện sự phối hợp và thẳng hàng của mắt, từ đó nâng cao thị lực và cân bằng hai mắt.

Cách bịt mắt chữa nhược thị 

Bịt mắt chữa nhược thị (patching) là phương pháp điều trị nhược thị bằng cách che mắt lành, buộc mắt yếu phải hoạt động nhiều hơn. Điều này giúp tăng cường thị lực ở mắt yếu bằng cách thúc đẩy não sử dụng hình ảnh từ mắt bị nhược thị.

Ưu điểm của cách bịt mắt chữa nhược thị:

  • Hiệu quả cao: Patching đã được chứng minh là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để cải thiện thị lực ở trẻ em bị nhược thị, đặc biệt là khi được phát hiện và điều trị sớm.
  • Dễ thực hiện: Cách bịt mắt chữa nhược thị là phương pháp đơn giản, có thể thực hiện tại nhà không đòi hỏi thiết bị phức tạp
  • Kinh tế: Chỉ cần đầu tư chi phí thấp cho băng che mắt vì vậy tối ưu kinh phí hơn so với những phương pháp khác.
  • Không xâm lấn: Phương pháp không cần xâm lấn bởi những ca phẫu thuật hay can thiệp y tế phức tạp, an toàn và hầu như không gây đau đớn.
  • Thúc đẩy sự phát triển thị giác: Patching giúp kích thích phát triển thị giác và tăng cường khả năng nhìn của mắt bị nhược thị bằng cách buộc mắt yếu hoạt động nhiều hơn.
  • Theo dõi dễ dàng: Dễ dàng theo dõi sự tiến triển của điều trị thông qua các buổi kiểm tra định kỳ với bác sĩ.

Cách bịt mắt chữa nhược thị đúng: 

Cùng tham khảo cách bịt mắt chữa nhược thị đúng dưới đây:

Chuẩn bị

  • Chọn loại băng che mắt phù hợp:

Dưới đây là bảng tóm tắt ưu và nhược điểm của các loại bịt mắt để giúp chọn loại phù hợp cho trẻ:

Loại bịt mắt Ưu điểm Nhược điểm
Bịt mắt có kết dính – Miếng dán chuyên dụng
  • Thiết kế hình bầu dục, dán trực tiếp vào mí mắt.
  • Miếng đệm chắn sáng, khả năng hút nước.
  • Lớp thạch cao giấy dính thoáng khí.
  • Có thể gây khó chịu khi dán chặt.
  • Kéo giãn lông mày khi tháo.
  • Kích ứng da khi tháo ra.
Bịt mắt không kết dính – Thiết kế 3D
  • Hình bầu dục, gắn cố định vào mắt kính.
  • Làm từ neoprene, ít gây kích ứng da.
  • Thiết kế ba chiều, giảm diện tích tiếp xúc với da.
  • Vật liệu không mềm mại, gây vấn đề về da khi đeo lâu.
Bịt mắt không kết dính – Thiết kế phẳng
  • Hình bầu dục, có cánh gắn vào gọng kính.
  • Ít gây kích ứng da hơn loại kết dính.
  • Hiệu quả điều trị thấp hơn.
  • Không cản sáng tốt, không gian giữa kính và mắt rộng.
Tự may miếng che mắt
  • Sử dụng chất liệu mát, thấm mồ hôi, ít kích ứng da.
  • Tăng tác dụng cản sáng, tiếp xúc khít với da.
  • Hai bên cánh mở rộng, thêm tấm cố định gọng kính.
  • Các góc được làm cong để phù hợp với khuôn mặt.
  • Cần tỉ mỉ trong việc may để đảm bảo hiệu quả.
  • Phải điều chỉnh để phù hợp với khuôn mặt trẻ.

Việc sử dụng loại bịt mắt phù hợp và chất lượng tốt rất quan trọng trong điều trị nhược thị của trẻ. Hãy chọn lựa kỹ càng và đảm bảo sử dụng đúng cách để hỗ trợ con hiệu quả nhất.

  • Đảm bảo vệ sinh:
  • Rửa tay sạch trước khi đặt băng che mắt để tránh nhiễm trùng.
  • Kiểm tra xem da quanh mắt có bất kỳ dấu hiệu nào của kích ứng hoặc tổn thương không. Nếu có, hãy dừng việc che mắt và tham khảo ý kiến bác sĩ.
 Trẻ bịt mắt chữa nhược thị

Trẻ bịt mắt chữa nhược thị

Cách bịt mắt chữa nhược thị

Có hai cách để che mắt trong điều trị nhược thị:

  • Dán trực tiếp lên mắt:
  • Dùng miếng dán chuyên dụng: Miếng dán được thiết kế đặc biệt để dán lên mắt, dễ dàng sử dụng và đảm bảo che phủ hoàn toàn.
  • Dùng băng keo y tế: Băng keo y tế cũng có thể sử dụng để dán lên mắt, nhưng cần đảm bảo nó an toàn và không gây kích ứng da.

Ưu điểm: Phương pháp này được khuyến khích hơn vì đảm bảo mắt bị che hoàn toàn, ngăn không cho ánh sáng lọt vào và buộc mắt yếu phải làm việc.

  • Dùng miếng bịt luồn vào kính:

Miếng bịt này được thiết kế để luồn vào gọng kính, che một bên mắt.

Ưu điểm: Phương pháp này dễ sử dụng và tiện lợi cho trẻ đeo kính. Tuy nhiên, nó có thể không đảm bảo che phủ hoàn toàn và ánh sáng có thể lọt vào.

Thời gian và tần suất

  • Nhược thị nặng (thị lực dưới 6/30):

Nghiên cứu của PEDIG (2003, 2013): Bịt mắt 6 giờ/ngày mang lại hiệu quả cải thiện tương tự như bịt mắt cả ngày trong 6 tháng đối với trẻ từ 3 – 7 tuổi.

  • Nhược thị trung bình (thị lực 6/12 đến 6/30):

Nghiên cứu của PEDIG (2013): Bịt mắt 2 giờ/ngày kết hợp với 1-2 giờ hoạt động nhìn gần cũng mang lại hiệu quả cải thiện tương tự như bịt mắt cả ngày trong 6 tháng đối với trẻ từ 3 – 7 tuổi.

Số giờ bịt mắt dài hơn có thể mang lại tác dụng nhanh hơn, đặc biệt là đối với nhược thị nặng.

Những lưu ý khi sử dụng cách bịt mắt chữa nhược thị 

Khi thực hiện cách bịt mắt chữa nhược thị, bạn cần quan tâm một số lưu ý sau để đảm bảo việc thực hiện được an toàn và hiệu quả: 

Cách bịt mắt chữa nhược thị cho trẻ

Cách bịt mắt chữa nhược thị cho trẻ

  • Tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ: Thực hiện đúng thời gian bác sĩ chỉ định và đưa trẻ đi kiểm tra định kỳ.
  • Chọn băng che mắt phù hợp: Sử dụng băng chuyên dụng hoặc băng keo y tế mềm, kích thước đủ lớn và thoáng khí.
  • Đảm bảo vệ sinh: Rửa tay sạch trước khi thực hiện và thay băng hàng ngày, kiểm tra da quanh mắt.
  • Theo dõi tình trạng da: Kiểm tra dấu hiệu dị ứng, sử dụng kem dưỡng da không gây dị ứng nếu cần.
  • Khuyến khích và động viên trẻ: Giải thích tầm quan trọng và khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động sử dụng mắt yếu.
  • Giám sát chặt chẽ: Đảm bảo băng che mắt cố định và trẻ không tự ý tháo băng.
  • Kết hợp các phương pháp điều trị khác: Đeo kính và thực hiện các bài tập mắt theo hướng dẫn của bác sĩ.
  • Theo dõi tiến trình điều trị: Đưa trẻ đi kiểm tra định kỳ và báo cáo bất thường cho bác sĩ.
  • Sự kiên nhẫn và nhất quán: Kiên trì thực hiện hàng ngày và duy trì nhất quán theo lịch trình và hướng dẫn.

Hãy đặt lịch khám mắt với vivision kid (tên cũ là FSEC) để các bác sĩ có thể thăm khám mắt toàn diện và đồng hành cùng ba mẹ trong hành trình bảo vệ thị lực con. 

Lời khuyên

Cách bịt mắt chữa nhược thị mặc dù mang lại hiệu quả cao nhưng cũng cần tuân thủ nhiều quy định khá nghiêm ngặt. Để đảm bảo bé đang được điều trị đúng phương pháp, phụ huynh nên đưa con đến thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn và hỗ trợ sát sao trong suốt quá trình trị bệnh.

vivision kid
Optometrist Lê Sang Sang
Khúc xạ Nhãn khoa Lê Sang Sang
Chuyên gia Kiểm soát cận thị
Xem thêm

Chuyên môn: Chuyên gia Kiểm soát Cận thị tiến triển Trẻ em

Uy tín: Khúc xạ Nhãn khoa Lê Sang Sang được đánh giá cao bởi chuyên môn y khoa vững vàng, phong cách làm việc chuyên nghiệp và tận tâm với người bệnh. Nhờ sự chẩn đoán chính xác, tư vấn nhiệt tình và phác đồ điều trị hiệu quả, optometrist đã giúp đỡ nhiều bệnh nhân vượt qua bệnh tật.

Gắn thẻ:

Cách bịt mắt chữa nhược thị

điều trị nhược thị