Khám đáy mắt đóng vai trò đặc biệt quan trọng không chỉ là cách phát hiện sớm các bệnh lý về mắt mà còn giúp bác sĩ chẩn đoán những vấn đề sức khỏe khác. Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới về quy trình cũng như chi tiết về cách khám đáy mắt.
Khám đáy mắt là gì? Khi nào cần khám đáy mắt
Khám đáy mắt, hay còn gọi là soi đáy mắt, là một kỹ thuật y khoa nhằm kiểm tra tình trạng các cấu trúc bên trong mắt, đặc biệt là võng mạc, dây thần kinh thị giác, và mạch máu. Quá trình này giúp bác sĩ nhãn khoa đánh giá sức khỏe của mắt và phát hiện sớm các bệnh lý mắt hoặc các tình trạng sức khỏe khác như tăng huyết áp, đái tháo đường và bệnh lý thần kinh.
Khám đáy mắt thường được chỉ định trong các trường hợp:
- Khám thường quy theo dõi và phát hiện sớm các bất thường tại sức khỏe mắt
- Khi bạn có các triệu chứng bất thường về mắt như mờ mắt, đau nhức mắt, hoặc mất thị lực đột ngột.
- Đối với người mắc bệnh lý mãn tính như tiểu đường hoặc tăng huyết áp, việc kiểm tra mắt định kỳ là cực kỳ cần thiết để phát hiện sớm tổn thương võng mạc.
- Người trên 40 tuổi cũng nên thực hiện khám đáy mắt định kỳ để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến lão hóa mắt như tăng nhãn áp, thoái hóa hoàng điểm.
Khám đáy mắt là bước thăm khám thường quy cần được thực hiện mỗi lần đi khám mắt.
Khám đáy mắt
Các phương pháp khám đáy mắt
Khám đáy mắt có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, mỗi phương pháp lại có những đặc điểm và ứng dụng riêng. Việc lựa chọn kỹ thuật sẽ phụ thuộc vào mục đích kiểm tra và tình trạng cụ thể của bệnh nhân.
Trực tiếp
Soi đáy mắt trực tiếp sử dụng một thiết bị cầm tay gọi là máy soi đáy mắt trực tiếp, bao gồm một gương lõm, nguồn sáng và thị kính. Phương pháp này cho phép bác sĩ quan sát mắt bệnh nhân ở khoảng cách rất gần.
Phương pháp này cung cấp hình ảnh phóng đại khoảng 15 lần nhưng có trường nhìn hạn chế (khoảng 10 độ). Do cần tiếp cận gần khuôn mặt bệnh nhân, việc kiểm tra có thể gây khó chịu đối với một số người.
Thường được các bác sĩ đa khoa sử dụng trong kiểm tra tổng quát. Soi đáy mắt trực tiếp có thể thực hiện với hoặc không cần giãn đồng tử, tùy vào từng bệnh nhân và yêu cầu quan sát của bác sĩ.
Gián tiếp
Soi đáy mắt gián tiếp sử dụng máy soi đáy mắt gián tiếp gắn trên đầu bác sĩ và một thấu kính hội tụ đặt gần mắt bệnh nhân. Phương pháp này cho phép quan sát từ khoảng cách xa hơn so với soi trực tiếp.
Phương pháp này cung cấp trường nhìn rộng hơn (khoảng 35 độ) với hình ảnh ba chiều của võng mạc. Hình ảnh thu được có độ phóng đại từ hai đến năm lần, nhưng bị đảo ngược so với thực tế.
Đây là phương pháp được bác sĩ nhãn khoa ưu tiên trong các trường hợp cần kiểm tra toàn diện võng mạc, đặc biệt để phát hiện bong võng mạc hoặc bệnh võng mạc tiểu đường. Thông thường, bệnh nhân cần được giãn đồng tử để có tầm nhìn tối ưu.
Lưu ý: Cả hai phương pháp có thể thực hiện với hoặc không có giãn đồng tử. Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ quyết định có cần sử dụng thuốc giãn đồng tử để quan sát rõ hơn hay không.
Ai nên khám đáy mắt?
Khám đáy mắt là một bước quan trọng giúp đánh giá sức khỏe võng mạc, dây thần kinh thị giác và mạch máu trong mắt. Không chỉ những người có bệnh lý về mắt, mà ngay cả người khỏe mạnh cũng nên thực hiện định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn. Một số đối tượng như người mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp hay tật khúc xạ nặng cần đặc biệt chú ý để theo dõi và ngăn ngừa biến chứng.
Những người dưới đây nên thực hiện khám đáy mắt thường xuyên:
- Người có triệu chứng bất thường: Như mờ mắt, đau mắt, hoặc thị lực giảm dần.
- Người mắc bệnh mãn tính: Tiểu đường, tăng huyết áp hoặc các bệnh lý về thần kinh.
- Người trên 40 tuổi: Đây là độ tuổi mắt bắt đầu lão hóa, dễ mắc các bệnh lý như đục thủy tinh thể hoặc tăng nhãn áp.
- Trẻ em có vấn đề về thị lực: Trẻ bị lác/lé mắt hoặc gặp khó khăn trong việc đọc chữ.
Bệnh võng mạc do tăng huyết áp
Quy trình khám đáy mắt
Quy trình khám đáy mắt thường được chia thành ba giai đoạn chính: trước, trong và sau khi kiểm tra. Nắm rõ các bước này sẽ giúp bạn chuẩn bị tốt hơn cho buổi khám.
Trước khi khám
Bác sĩ có thể yêu cầu bạn sử dụng thuốc giãn đồng tử để giúp quan sát rõ hơn các cấu trúc bên trong mắt. Trong giai đoạn này, bạn cần tránh lái xe hoặc tham gia vào các hoạt động yêu cầu thị lực tinh.
Khi khám
Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ sử dụng các thiết bị chuyên dụng như kính soi đáy mắt hoặc đèn khe để quan sát võng mạc và các bộ phận khác. Bạn có thể được yêu cầu nhìn theo nhiều hướng khác nhau để bác sĩ kiểm tra mắt từ các góc độ khác nhau.
Sau khi khám
Nếu có sử dụng thuốc giãn đồng tử, mắt bạn có thể nhạy cảm với ánh sáng trong vài giờ. Kết quả khám sẽ được bác sĩ giải thích chi tiết, và nếu phát hiện bất thường, bạn sẽ được hướng dẫn phương án điều trị phù hợp.
Hướng dẫn đọc kết quả khám đáy mắt
Soi đáy mắt là một phương pháp kiểm tra quan trọng giúp bác sĩ đánh giá sức khỏe của các bộ phận bên trong mắt, bao gồm võng mạc, đĩa thị giác, mạch máu và màng mạch. Hiểu rõ kết quả soi đáy mắt giúp phát hiện những dấu hiệu bình thường và nhận biết sớm các vấn đề tiềm ẩn.
Phát hiện bình thường
Nếu kết quả soi đáy mắt bình thường, bạn có thể thấy những đặc điểm sau:
- Võng mạc: Võng mạc khỏe mạnh, không có dấu hiệu bong tróc, tổn thương hay sắc tố bất thường.
- Đĩa thị giác: Đĩa thị giác rõ ràng, có màu hồng nhạt tự nhiên, mép sắc nét và không có dấu hiệu sưng tấy.
- Mạch máu: Hệ thống mạch máu có kích thước, màu sắc bình thường, không bị hẹp, sưng hoặc xuất huyết.
- Màng mạch: Nguyên vẹn, không có dấu hiệu viêm nhiễm hay tăng sinh bất thường.
Phát hiện bất thường
Nếu có dấu hiệu bất thường, bác sĩ có thể nghi ngờ các bệnh lý như:
- Bệnh võng mạc tiểu đường: Xuất hiện vi phình mạch hoặc xuất huyết nhỏ trên võng mạc.
- Tăng nhãn áp: Đĩa thị giác có độ lõm sâu hơn bình thường.
- Bong võng mạc: Võng mạc bị tách khỏi mô bên dưới, làm thay đổi hình dạng.
- Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác: Xuất hiện các đốm lắng đọng màu vàng (drusen) trên võng mạc, có thể gây suy giảm thị lực trung tâm.
Diễn giải kết quả
Để hiểu rõ kết quả soi đáy mắt, bạn nên:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ: Chuyên gia nhãn khoa sẽ giải thích chi tiết về các phát hiện trong bối cảnh sức khỏe mắt tổng thể.
- Hiểu thuật ngữ y khoa: Một số thuật ngữ quan trọng bao gồm “tỷ lệ đĩa đệm” (liên quan đến nguy cơ tăng nhãn áp) và “dịch tiết” (có thể liên quan đến bệnh lý võng mạc).
- Theo dõi và kiểm tra định kỳ: Nếu có bất thường, bác sĩ sẽ đề xuất phương án kiểm tra hoặc điều trị phù hợp để bảo vệ thị lực.
Một kết quả soi đáy mắt bình thường cho thấy mắt khỏe mạnh, không có dấu hiệu tổn thương hay bệnh lý. Tuy nhiên, để duy trì thị lực tốt, bạn nên kiểm tra mắt định kỳ nhằm phát hiện sớm các vấn đề và có biện pháp can thiệp kịp thời.
Nhắn tin ngay cho vivision để được tư vấn và hỗ trợ đặt lịch khám đáy mắt!
