Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại lác do loạn thị và lác do viễn thị  không chỉ giúp nhận biết triệu chứng mà còn hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn. Những chia sẻ của bác sĩ vivision kid sẽ giúp bạn dễ dàng phân biệt những điểm khác biệt này! 

Giới thiệu về lác

Mắt lác (Strabismus) là tình trạng mà hai mắt không thể phối hợp để nhìn về một hướng duy nhất, dẫn đến hiện tượng mỗi mắt hướng đến một hình ảnh khác nhau. 

Kết quả là một mắt có thể quay vào, ra ngoài, lên trên hoặc xuống dưới, trong khi mắt còn lại nhìn thẳng. Tình trạng này có thể làm suy giảm thị lực, do não có thể chọn một mắt để ưu tiên hơn mắt kia. Mắt lác có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, nhưng thường gặp hơn ở trẻ nhỏ.

Lác mắt do loạn thị

Lác có thể phát sinh từ những vấn đề về khúc xạ mắt, chẳng hạn như loạn thị hoặc viễn thị, khi mắt không thể tập trung đúng cách vào một đối tượng. Điều này có thể dẫn đến sự thiếu phối hợp giữa hai mắt, gây ra tình trạng lác. 

Khi một mắt phải làm việc nhiều hơn để điều chỉnh, mắt còn lại có thể bắt đầu quay lệch, dẫn đến lác. Việc điều trị các tật khúc xạ này có thể giúp cải thiện tình trạng lác, nhờ đó nâng cao khả năng phối hợp và thị lực tổng thể của mắt.

Nguyên nhân lác do loạn thị

Lác mắt có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, và loạn thị là một trong những yếu tố góp phần quan trọng. Dưới đây là phân tích chi tiết về nguyên nhân lác do loạn thị:

Cơ chế gây ra lác

Tăng cường độ điều tiết: Loạn thị khiến hình ảnh không được hội tụ đúng vào võng mạc, dẫn đến sự mờ nhòe. Để cải thiện khả năng nhìn, mắt phải điều tiết nhiều hơn để cố gắng lấy nét. Quá trình này làm cho cơ mắt hoạt động quá sức, gây mệt mỏi và có thể dẫn đến tình trạng lác.

Mất cân bằng giữa các cơ mắt: Khi một mắt gặp khó khăn hơn trong việc lấy nét do loạn thị, có thể xảy ra sự mất cân bằng trong hoạt động của các cơ vận động mắt. Mắt có loạn thị nặng hơn có thể bị lệch hướng trong khi mắt còn lại cố gắng nhìn thẳng, dẫn đến hiện tượng lác.

Quá trình điều tiết

Sự điều tiết không đồng đều: Khi một mắt bị loạn thị nghiêm trọng hơn, nó có thể cần nhiều nỗ lực hơn để điều tiết so với mắt còn lại. Điều này tạo ra sự không đồng nhất trong việc phối hợp hoạt động của cả hai mắt. Hệ quả là mắt có loạn thị sẽ bị lệch, gây ra tình trạng lác.

Mối liên hệ với não bộ: Sự không rõ ràng của hình ảnh từ mắt bị loạn thị có thể dẫn đến việc não bộ không nhận diện được hình ảnh từ mắt đó, gây ra hiện tượng “xóa nhòa”. 

Khi não không nhận được thông tin hình ảnh rõ ràng từ cả hai mắt, nó có thể ưu tiên thông tin từ mắt còn lại, khiến cho mắt có loạn thị ngày càng bị giảm thị lực, dẫn đến tình trạng nhược thị.

Nhược thị và suy giảm thị lực

Nhược thị (amblyopia): Là một tình trạng giảm thị lực trong một hoặc hai mắt, không do bất kỳ vấn đề vật lý nào của mắt. Nhược thị có thể xảy ra do lác mắt hoặc do loạn thị. Khi não bộ không nhận được hình ảnh rõ ràng từ một mắt, nó có thể giảm khả năng xử lý hình ảnh từ mắt đó, dẫn đến nhược thị và làm cho lác trở nên nghiêm trọng hơn.

Suy giảm thị lực: Nếu loạn thị không được phát hiện và điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến suy giảm thị lực. Suy giảm này không chỉ gây khó khăn trong việc nhìn rõ mà còn có thể gây ra cảm giác không thoải mái, khiến mắt phải điều tiết nhiều hơn, từ đó gia tăng nguy cơ lác

Nguyên nhân lác do viễn thị

Lác mắt có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó viễn thị (hyperopia) là một yếu tố quan trọng. Dưới đây là phân tích chi tiết về nguyên nhân lác do viễn thị:

Cơ chế gây ra lác

Khó khăn trong việc nhìn gần: Viễn thị làm cho việc nhìn rõ các vật ở khoảng cách gần trở nên khó khăn, do ánh sáng hội tụ phía sau võng mạc. Để nhìn rõ hơn, mắt cần phải điều tiết nhiều hơn, dẫn đến mệt mỏi cho cơ mắt.

Mệt mỏi mắt: Sự cố gắng không ngừng để nhìn rõ, đặc biệt là khi làm việc với các vật gần như sách, điện thoại hoặc màn hình máy tính, gây ra sự căng thẳng cho cơ mắt. Mệt mỏi này có thể khiến cơ mắt mất đi sự cân bằng, dẫn đến lác.

Lác mắt do viễn thị

Sự quy tụ và điều tiết

Quy tụ mạnh hơn: Khi cố gắng nhìn các vật gần, mắt viễn thị cần phải quy tụ mạnh hơn để bù đắp cho việc không thể nhìn rõ. Điều này có thể gây ra sự mất cân bằng trong việc điều tiết giữa hai mắt.

Lác trong hoặc lác ngoài: Việc quy tụ quá mức có thể dẫn đến hiện tượng lác trong (mắt lệch vào trong) hoặc lác ngoài (mắt lệch ra ngoài). Cụ thể:

Lác trong: Nếu một mắt quy tụ quá nhiều để nhìn rõ vật gần, mắt đó có thể trở nên lệch vào trong. Điều này xảy ra khi cơ mắt điều chỉnh không đồng đều, tạo ra sự không nhất quán trong sự phối hợp giữa hai mắt.

Lác ngoài: Ngược lại, nếu mắt cố gắng duy trì sự quy tụ mà vẫn không thể nhìn rõ, mắt có thể lệch ra ngoài, dẫn đến tình trạng lác ngoài.

Biểu hiện lác do loạn thị và viễn thị 

Lác do loạn thị

Lác do loạn thị thường xuất hiện với các triệu chứng như:

• Mờ mắt: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi nhìn rõ cả gần lẫn xa, do ánh sáng không được tập trung chính xác trên võng mạc.
• Nhức đầu: Căng thẳng mắt và việc cố gắng điều tiết liên tục có thể dẫn đến nhức đầu, đặc biệt là sau khi thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự tập trung cao như đọc sách hoặc làm việc trên máy tính.
• Khó khăn trong việc duy trì sự tập trung: Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi và khó chịu khi phải làm việc lâu dài với mắt, gây ra tình trạng mất tập trung.

Lác do viễn thị

Biểu hiện của lác do viễn thị thường bao gồm:

• Khó khăn khi đọc hoặc làm việc gần: Bệnh nhân gặp khó khăn trong việc nhìn rõ các vật ở khoảng cách gần, gây ra cảm giác mờ nhòe.
• Mệt mỏi khi làm việc cận cảnh: Sự căng thẳng do cố gắng nhìn rõ các vật gần có thể dẫn đến mệt mỏi cho cơ mắt, làm giảm khả năng làm việc hiệu quả.
• Lác khi cố gắng nhìn gần: Khi bệnh nhân cố gắng nhìn các vật gần, mắt có thể lệch vào trong hoặc ra ngoài, dẫn đến tình trạng lác. Điều này thường xảy ra khi cơ mắt không thể phối hợp một cách chính xác do sự mệt mỏi.

Cả hai tình trạng lác do loạn thị và viễn thị đều có những triệu chứng đặc trưng và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện khả năng nhìn của mắt.

Điều trị lác do loạn thị và viễn thị

Quá trình điều trị lác mắt bao gồm ba giai đoạn chính: điều chỉnh bằng kính, điều trị nhược thị, và phẫu thuật nhằm phục hồi sự cân bằng giữa hai mắt.

Điều trị lác do loạn thị

Sử dụng kính hoặc kính áp tròng: Việc điều chỉnh thị lực thông qua kính hoặc kính áp tròng là rất quan trọng đối với bệnh nhân bị lác do loạn thị. Kính sẽ giúp làm rõ hình ảnh và tạo điều kiện cho sự phối hợp giữa hai mắt được cải thiện.

Phẫu thuật khúc xạ nếu cần: Trong một số trường hợp, nếu tình trạng loạn thị nghiêm trọng không được cải thiện bằng kính, phẫu thuật khúc xạ có thể được xem xét để điều chỉnh độ cong của giác mạc, giúp cải thiện thị lực và giảm lác.

Tập nhược thị: Kết hợp với việc sử dụng kính, tập nhược thị cũng rất quan trọng. Đây là phương pháp giúp cải thiện khả năng nhìn của mắt bị ảnh hưởng, từ đó tăng cường khả năng phối hợp của cả hai mắt.

Điều trị lác do viễn thị

Kính điều chỉnh viễn thị: Đối với lác do viễn thị, việc sử dụng kính để điều chỉnh độ viễn thị là cần thiết. Mức độ điều chỉnh sẽ phụ thuộc vào tuổi của bệnh nhân và mức độ viễn thị.

Theo dõi sự phát triển của lác: Bác sĩ sẽ theo dõi sự tiến triển của tình trạng lác và quyết định xem có cần thực hiện phẫu thuật hay không, đặc biệt nếu lác trở nên nghiêm trọng và ảnh hưởng đến thị lực.

Khám mắt định kỳ

Cả hai tình trạng lác do loạn thị và viễn thị đều cần được theo dõi định kỳ. Việc khám mắt thường xuyên sẽ giúp bác sĩ điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời và ngăn ngừa tình trạng xấu hơn, bảo đảm sức khỏe thị lực của bệnh nhân.

Lác do loạn thị là một tình trạng cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị lực và sự phát triển của mắt. Việc thăm khám định kỳ và sử dụng các biện pháp điều chỉnh phù hợp như kính thuốc hoặc liệu pháp thị lực sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người mắc phải. 

Hơn nữa, ý thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc mắt từ sớm sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng và duy trì đôi mắt khỏe mạnh, sáng rõ trong suốt cuộc đời. Hãy đến vivision kid để cùng chúng tôi chăm sóc sức khỏe đôi mắt con em mình!