Nhiều người lo lắng nhược thị có gây mù không, đặc biệt nếu không được điều trị sớm. Bài viết này của vivision sẽ giúp bạn hiểu rõ về mức độ nguy hiểm của nhược thị và cách bảo vệ thị giác hiệu quả.

Nhược thị là gì và tại sao cần điều trị sớm?

Trước khi giải đáp nhược thị có gây mù không, hãy cùng vivision tìm hiểu nhược thị là gì và tại sao cần điều trị sớm trong nội dung dưới đây:

Định nghĩa nhược thị

Nhược thị là tình trạng suy giảm thị lực xảy ra khi một hoặc cả hai mắt không phát triển bình thường trong giai đoạn trẻ nhỏ. Mất dù mắt không có tổn thương rõ ràng, nhưng vì lý do nào đó, não không nhận được tín hiệu hình ảnh rõ nét, dẫn đến thị lực kém.

Việc điều trị nhược thị càng sớm càng tốt, vì khi qua tuổi 7-10, khả năng phục hồi gần như không còn hiệu quả.

Nhược thị là gì?

Nguyên nhân gây ra nhược thị:

Thị lực phát triển mạnh mẽ nhất trong những năm đầu đời và đạt gần mức tối ưu vào khoảng 6 tuổi, ổn định hoàn toàn vào tuổi 12. Tuy nhiên, một số bệnh lý về mắt có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhược thị. Những vấn đề phổ biến bao gồm:

• Lác mắt (lé): Đây là nguyên nhân phổ biến gây nhược thị, đặc biệt khi lác chỉ xảy ra ở một mắt. Khi đó, não chỉ nhận tín hiệu từ mắt khỏe, bỏ qua hình ảnh từ mắt còn lại. Lâu dài, sự thiếu kích thích từ mắt này khiến hệ thần kinh giảm khả năng truyền tín hiệu từ mắt lên não, gây nhược thị.
• Khúc xạ không đều: Tình trạng này, còn gọi là bất đồng khúc xạ, xảy ra khi độ khúc xạ của hai mắt không cân xứng. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này sẽ trở nên nghiêm trọng hơn và có thể dẫn đến nhược thị.
• Cản trở đường đi của ánh sáng đến võng mạc: Các yếu tố như sẹo giác mạc, đục thủy tinh thể bẩm sinh hoặc sụp mí có thể ngăn cản ánh sáng tới võng mạc, khiến mắt không thể thu nhận hình ảnh rõ ràng để truyền tín hiệu lên não, gây ảnh hưởng đến thị lực.

Ảnh hưởng của nhược thị nếu không được điều trị

Dưới đây là các ảnh hưởng của nhược thị bao gồm:

• Hạn chế khả năng học tập và làm việc: Người mắc nhược thị khó quan sát rõ ràng, gây bất lợi trong các công việc đòi hỏi độ chính xác cao như đọc sách, lái xe, thao tác thủ công.
• Ảnh hưởng đến cuộc sống: Người bị nhược thị có thể gặp khó khăn khi nhận diện chi tiết, gây trở ngại trong giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày.
• Tăng nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn: Nếu không điều trị từ sớm, khả năng phục hồi của mắt bị nhược thị sẽ giảm dần theo thời gian.

Ảnh hưởng của nhược thị gây hạn chế khả năng học tập và làm việc

Nhược thị có gây mù không?

Hình ảnh: [Hình ảnh so sánh mắt khỏe mạnh và mắt nhược thị]

Nhược thị không gây mù lòa hoàn toàn như các bệnh lý võng mạc hoặc thần kinh thị giác. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, mắt bị nhược thị có thể mất khả năng nhìn rõ dù đã đeo kính hoặc áp dụng các phương pháp hỗ trợ thị lực.

Lý do là khi một mắt có thị lực yếu, não bộ sẽ “bỏ qua” tín hiệu từ mắt đó và ưu tiên sử dụng mắt còn lại. Theo thời gian, mắt yếu dần suy giảm chức năng và có thể mất thị lực vĩnh viễn. Đặc biệt, nếu cả hai mắt đều bị nhược thị nặng mà không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có biến chứng của nhược thị có thể mất khả năng nhìn rõ hoàn toàn.

Hình ảnh so sánh mắt khỏe mạnh và mắt nhược thị

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng phục hồi:

• Độ tuổi phát hiện: Nếu nhược thị được chẩn đoán trước 3 tuổi, khả năng phục hồi gần như hoàn toàn nhờ các biện pháp điều trị thích hợp. Trong giai đoạn 4 – 7 tuổi, việc cải thiện thị lực vẫn khả thi nhưng cần thời gian dài hơn. 
• Ngược lại, sau 10 tuổi, hiệu quả điều trị giảm đáng kể vì hệ thống thị giác đã phát triển ổn định, khiến mắt yếu khó thích nghi và phục hồi.
• Mức độ nghiêm trọng của nhược thị: Nếu nhược thị ở mức nhẹ (thị lực 6/9 – 6/12), khả năng phục hồi cao khi áp dụng phương pháp phù hợp. Với trường hợp nhược thị trung bình (thị lực 6/18 – 6/30), người bệnh có thể cải thiện thị lực nhưng cần kiên trì điều trị. 
• Trong khi đó, nhược thị nặng (thị lực dưới 6/60) thường khó phục hồi hoàn toàn và có nguy cơ suy giảm thị lực vĩnh viễn nếu không can thiệp sớm.
• Phương pháp điều trị: Phương pháp điều trị cũng là yếu tố quan trọng, bao gồm che mắt, đeo kính chỉnh quang, tập luyện thị giác hoặc can thiệp phẫu thuật trong các trường hợp đặc biệt như sụp mí, lác mắt hoặc đục thủy tinh thể bẩm sinh.

Nhược thị có gây mù không?

Các phương pháp điều trị nhược thị hiệu quả

Sau khi giải đáp nhược thị có gây mù không, thì các phương pháp điều trị nhược thị cũng được nhiều người quan tâm. Dưới đây là những phương pháp phổ biến giúp điều trị nhược thị.

Che mắt

Phương pháp che mắt hoạt động bằng cách bịt mắt khỏe, buộc não bộ phải sử dụng mắt yếu để nhìn. Điều này giúp kích thích mắt bị nhược thị hoạt động nhiều hơn, từ đó cải thiện khả năng nhìn.

Ưu điểm: 

• Đơn giản, dễ thực hiện
• Hiệu quả cao nếu áp dụng sớm (trước 7 tuổi)
• Không tốn kém, có thể kết hợp với kính chỉnh quang

Nhược điểm:

• Cần đeo trong thời gian dài để đạt hiệu quả
• Có thể gây khó chịu khi che mắt lâu
• Không hiệu quả nếu áp dụng muộn (sau 10 tuổi)

Phương pháp che mắt điều trị nhược thị

Kính áp tròng

Kính áp tròng không chỉ giúp điều chỉnh tật khúc xạ mà còn hỗ trợ điều trị nhược thị, đặc biệt trong các trường hợp chênh lệch độ khúc xạ giữa hai mắt quá lớn. Một số loại kính áp tròng phổ biến dành cho người bị nhược thị gồm:

• Kính áp tròng cứng (RGP – Rigid Gas Permeable): Giúp định hình giác mạc, hỗ trợ điều chỉnh nhược thị do tật khúc xạ cao.
• Kính áp tròng Ortho-K (Orthokeratology): Được đeo vào ban đêm để chỉnh hình giác mạc, giúp giảm độ cận hoặc viễn vào ban ngày.
• Kính áp tròng mềm đặc biệt: Thiết kế dành riêng cho người bị nhược thị nhằm hỗ trợ mắt yếu nhìn rõ hơn.

Ưu điểm

• Không gây cản trở tầm nhìn như kính gọng.
• Cải thiện thị lực tốt hơn trong các trường hợp chênh lệch độ lớn.
• Thẩm mỹ hơn, đặc biệt với người lớn và trẻ em không thích đeo kính gọng.

Phẫu thuật

Phẫu thuật không phải là phương pháp điều trị chính cho nhược thị, nhưng trong một số trường hợp, can thiệp y khoa là cần thiết để loại bỏ nguyên nhân gốc rễ gây nhược thị, chẳng hạn như:

• Sụp mí bẩm sinh khiến mắt bị che khuất, không phát triển thị giác bình thường.
• Đục thủy tinh thể bẩm sinh gây cản trở tầm nhìn từ nhỏ.
• Lác mắt nặng làm não bộ bỏ qua tín hiệu từ mắt lệch.

Phẫu thuật điều trị nhược thị

Các loại phẫu thuật phổ biến

• Phẫu thuật chỉnh lác mắt: Điều chỉnh vị trí cơ mắt để hai mắt thẳng hàng, giúp não bộ nhận tín hiệu đồng đều.
• Phẫu thuật sụp mí: Loại bỏ tình trạng sụp mí gây cản trở tầm nhìn.
• Phẫu thuật thay thủy tinh thể: Áp dụng cho trường hợp đục thủy tinh thể bẩm sinh.

Bài tập mắt

Bài tập mắt giúp tăng cường kết nối giữa mắt yếu và não bộ, từ đó cải thiện khả năng nhìn. Đây là phương pháp hỗ trợ quan trọng, đặc biệt khi kết hợp với che mắt hoặc sử dụng kính chỉnh quang.

Một số bài tập hiệu quả cho người bị nhược thị

• Tập trung vào vật thể di chuyển: Dùng bút hoặc ngón tay di chuyển trước mắt để kích thích mắt yếu hoạt động.
• Đọc sách hoặc nhìn vào chi tiết nhỏ: Kích thích não xử lý hình ảnh từ mắt nhược thị.
• Chơi game thị giác (Vision Therapy Games): Một số trò chơi trên máy tính được thiết kế đặc biệt giúp tăng cường thị lực.
• Nhìn vào bảng chữ Snellen: Luyện tập nhận diện chữ cái từ xa giúp mắt hoạt động tốt hơn.

Cách phòng tránh nhược thị 

Sau khi tìm hiểu nhược thị có gây mù không, dưới đây là một số biện pháp giúp phòng tránh nhược thị và các biến chứng nguy hiểm:

• Kiểm tra thị lực định kỳ cho trẻ ngay từ nhỏ, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình mắc các bệnh về mắt.
• Khắc phục sớm tật khúc xạ bằng việc đeo kính phù hợp theo chỉ định của bác sĩ.
• Phát hiện và can thiệp kịp thời các vấn đề như lác mắt, sụp mí hay đục thủy tinh thể.
• Đảm bảo điều kiện ánh sáng đầy đủ khi học tập, hạn chế để trẻ nhìn cận trong thời gian dài.

Cách phòng tránh nhược thị

Lời khuyên cho phụ huynh

Khám mắt định kỳ là biện pháp quan trọng giúp phát hiện các dấu hiệu bất thường như lác mắt, sụp mí hoặc tật khúc xạ. Trẻ nên được kiểm tra thị lực từ 6 tháng tuổi, 3 tuổi và trước khi vào lớp 1 để đảm bảo sự phát triển thị giác bình thường. Bên cạnh đó, việc chăm sóc mắt đúng cách cũng giúp giảm nguy cơ mắc nhược thị. 

Phụ huynh nên đảm bảo trẻ học tập và vui chơi trong điều kiện ánh sáng đầy đủ, hạn chế tiếp xúc với màn hình điện tử quá lâu và không để trẻ dụi mắt thường xuyên. Ngoài ra, hiểu rõ về nhược thị giúp phụ huynh nhận biết các dấu hiệu như một mắt nhìn mờ hơn mắt còn lại, trẻ nheo mắt hoặc nghiêng đầu khi nhìn.

Nếu phát hiện nhược thị, cần hợp tác chặt chẽ với bác sĩ để điều trị kịp thời bằng cách che mắt, đeo kính chỉnh quang hoặc tập luyện thị giác. Kiên trì thực hiện đúng phương pháp sẽ giúp cải thiện thị lực, giảm nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn, từ đó không còn lo lắng về vấn đề nhược thị có gây mù không.

Hy vọng bài viết trên đã giải đáp cho bạn về vấn đề nhược thị có gây mù không. Đặt lịch khám mắt ngay tại vivision để bảo vệ sức khỏe thị giác cho bạn và gia đình.