Điều trị nhược thị đang là 1 vấn đề nan giải mà hầu hết mọi người chưa hiểu rõ và chưa được điều trị theo 1 lộ trình đúng đắn, đặc biệt là ở trẻ em. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hoàn toàn có thể hiểu được nhược thị là gì và hướng điều trị nhược thị.

Điều trị nhược thị tốt nhất lúc mấy tuổi?

Trong những năm đầu đời, đặc biệt là trước 7 tuổi, não bộ của trẻ phát triển rất nhanh và có khả năng thích ứng cao. Vì vậy, việc điều trị nhược thị trong giai đoạn này sẽ giúp não bộ hình thành lại các kết nối thần kinh, cải thiện thị lực một cách hiệu quả.Trẻ em dưới 7 tuổi có khả năng phục hồi thị lực tốt hơn so với người lớn. Các phương pháp điều trị nhược thị ở trẻ em thường ít gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Nhược thị là gì?

Bạn có biết nhược thị là bệnh lý giảm thị lực ở trẻ em gặp nhiều nhất, chiếm tới 3-5% dân số, ước lượng tới năm 2040 có tới 221,9 triệu người trên thế giới bị nhược thị. Nhược thị là tình trạng suy giảm thị lực ở một hoặc hai mắt do bất thường trong quá trình phát triển của hệ thống thị giác từ khi còn nhỏ.

Chính vì vậy, mắt nhược thị còn được gọi là “mắt lười – lazy eye”. Các bất thường bao gồm các nguyên nhân gây cản trở sự nhìn rõ của mắt như tật khúc xạ cao hoặc chênh lệch khúc xạ, các mắt bị lác/lé và một số bệnh lý khác như đục thể thủy tinh, sụp mi,…

Nghiêm trọng hơn, nhược thị sẽ hồi phục kém hoặc thậm chí không hồi phục thị lực nếu không được điều trị sớm và điều trị đúng. Tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời là rất cần thiết, cho phép sự phát triển thị giác bình thường nhằm mang lại thị lực tối ưu cho trẻ.

Nguyên nhân gây ra nhược thị

Theo các nghiên cứu, trong quá trình phát triển thị giác của trẻ (trước 5-8 tuổi), bất cứ nguyên nhân nào gây cản trở sự nhìn rõ của một hoặc hai mắt hay có sự tương tác bất thường giữa hai mắt đều có khả năng gây giảm thị lực và nhược thị ở trẻ nhỏ.

Tìm ra nguyên nhân và điều trị sớm, kịp thời là rất cần thiết, cho phép sự phát triển thị giác bình thường nhằm mang lại thị lực tối ưu nhất cho trẻ. Dưới đây là 3 nguyên nhân chính gây ra nhược thị ở trẻ:

• Tật khúc xạ cao (cận thị, viễn thị, loạn thị, lệch khúc xạ).
• Lác/lé mắt.
• Các bất thường tại mắt ảnh hưởng đến đường dẫn truyền thị giác như: sụp mi, đục thể thủy tinh bẩm sinh, đục giác mạc, một số bệnh lý dịch kính – võng mạc…

Bé gái lác trong

Biểu hiện của trẻ nhược thị

Bạn có biết rằng có 15 – 20% trẻ từ 3 – 5 tuổi bị các bệnh về mắt, trong đó tình trạng nhược thị là trầm trọng nhất, ảnh hưởng tới 3% trẻ em thế giới. Trẻ có thể bị suy giảm thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Chính vì vậy, việc phát hiện và điều trị nhược thị kịp thời là chìa khóa vàng để giúp trẻ có thể phục hồi thị lực tối ưu nhất.

Dưới đây là 8 biểu hiện thường gặp nhất:

• Nhìn mờ
• Lác/lé mắt hoặc nhắm một mắt
• Nghiêng đầu
• Thường xuyên nheo, nháy và dụi mắt
• Khó khăn trong học tập, đọc và viết
• Giảm kỹ năng vận động
• Giảm tập trung
• Giảm khả năng nhận biết chiều sâu trong không gian

Cách để phát hiện nhược thị ở trẻ em

Một số cách phát hiện dấu hiệu nhược thị tại nhà cho con bố mẹ có thể thử bao gồm:

• Bé có biểu hiện của 1 trong 8 biểu hiện ở trên thì cho bé đi khám ngay
• Che từng mắt của con để kiểm tra xem mắt nào rõ hơn hay cả 2 mắt đều mờ/rõ. Khi phát hiện 1 mắt mờ hơn / 2 mắt đều mờ thì bố mẹ cần cho con đi khám mắt để phát hiện điều trị kịp thời.

Ngoài ra việc đi khám khi thấy bất thường tại mắt thì việc cho trẻ đi khám mắt định kỳ là cách duy nhất để có thể phát hiện và xử trí kịp thời trẻ bị nhược thị ở giai đoạn đầu. Phụ huynh nên cho trẻ khám mắt ở các thời điểm: 6 tháng tuổi, 3 tuổi, 5 tuổi và 1 năm một lần ở lứa tuổi đi học để giúp phát hiện sớm các vấn đề tại mắt nếu có.

Điều trị nhược thị – Tập nhược thị – Phần mềm tập nhược thị

Các nhà nghiên cứu lâm sàng Hoa Kỳ đã đề ra quy trình điều trị nhược thị phụ thuộc vào nguyên nhân gây gồm 3 giai đoạn chính, riêng đối với bệnh nhân nhược thị do lác sẽ gồm 4 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Chỉnh quang

Chỉnh toàn bộ tật khúc xạ (nếu có) trong vòng 3 tháng hoặc đến khi thị lực mắt nhược thị không tăng hơn sau 2 chu kỳ khám mắt (1 chu kỳ = khoảng 4 – 8 tuần).

Giai đoạn 2: Bịt mắt hoặc gia phạt

Trẻ đeo kính toàn thời gian và bịt mắt hoặc làm mờ mắt tốt hơn bằng thuốc Atropine 1% hoặc 0,5%. Bịt mắt từ 2 – 6 tiếng mỗi ngày tùy mức độ nhược thị, đồng thời kết hợp tập các bài tập huấn luyện thị giác.

Giai đoạn 3: Điều trị lác/lé (nếu có)

Cải thiện thị giác 2 mắt bằng các phương pháp: lăng kính, tập mắt, kính nhìn gần. Phẫu thuật lác khi thị lực đã cải thiện và cân nhắc khi thị lực không cải thiện ít nhất sau 6 tháng điều trị tích cực.

Giai đoạn 4: Phục hồi chức năng 2 mắt và tránh tái nhược

Cần thay đổi kính chỉnh, kính nhìn gần, lăng kính hoặc tập mắt nhằm loại bỏ các trở ngại đối với thị giác 2 mắt hiệu quả, tránh thoái lui kết quả điều trị.

Bé được hướng dẫn phần mềm tập nhược thị bởi chuyên gia vivision kid

So sánh 3 phương pháp điều trị nhược thị 

Để lựa chọn được phương pháp điều trị nhược thị cụ thể, bạn cần biết cơ chế, ưu nhược điểm,.. của từng phương pháp. Dưới đây là so sánh giữa các phương pháp điều trị nhược thị bằng máy tập truyền thống, các phương pháp thủ công và phần mềm tập nhược thị:

Tại vivision kid có các bác sĩ chuyên khoa mắt làm việc tại bệnh viện Mắt trung ương. Các Optometrists đến từ Đại học Y Hà Nội cùng với nhiều năm tu nghiệp ở nước ngoài có nhiều kinh nghiệm về xử lý tật khúc xạ, lác/lé, nhược thị, thị giác 2 mắt và các vấn đề khác liên quan đến mắt.